Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

UZASADNIENIE

Powód J. C. pozwem z 7 września 2017 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego T. G. kwoty 3.090,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od cząstkowych kwot składających się na należność główną i kosztami procesu. Podał, że zgodnie z zawartymi umowami współpracy w zakresie sprzedaży zasileń i dzierżawy terminali wyposażył pozwanego w terminal do sprzedaży zasileń. Pozwany nie uregulował należności wynikających z wystawionych mu faktur w łącznej kwocie 546 zł. Wypowiedział umowę przed okresem jej obowiązywania, wobec czego powód obciążył go karą umowną w kwocie 1.000 zł. Powód dochodził także zapłaty not obciążeniowych – rekompensaty z tytułu kosztów odzyskiwania należności w łącznej kwocie 1.544,34 zł.

Nakazem zapłaty z 19 września 2017 r. uwzględniono powództwo.

W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Zarzucił bezpodstawność obciążenia notami i karą umowną. Koszty postępowania windykacyjnego zostały rażąco zawyżone i jako klauzule abuzywne są nieważne z uwagi na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Podniósł także, że dokonywał wpłat na rzecz powoda, które nie zostały rozliczone. Dodał, że wypowiedział umowę w związku z zamknięciem prowadzonego sklepu.

Sąd ustalił:

5 kwietnia 2012 r. strony zawarły umowę współpracy w zakresie sprzedaży zasileń kont typu pre-paid telefonii GSM, na mocy której pozwany miał prowadzić sprzedaż zasileń przy użyciu terminali (§ 1, 3), za co miał uiszczać na rzecz powoda wynagrodzenie (§ 5). W przypadku zaległości w zapłacie należności wynikających z umowy powód był uprawniony do zablokowania terminala. Odblokowanie terminala wymagało uiszczenia opłaty w kwocie 100 zł netto (§ 4). Umowa została zawarta na okres 3 lat, który miał być każdorazowo automatycznie przedłużany na dalszy okres 3 lat pod warunkiem, że żadna ze stron nie złoży oświadczenia o nieprzedłużaniu umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy przez pozwanego przed upływem 3-letniego okresu powód był uprawniony do obciążenia go karą umową w wysokości 1.000 zł netto. Jednakże zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego miało być traktowane jako wygaśnięcie umowy pod warunkiem dostarczenia powodowi stosownych dokumentów (§ 8 ). Tego samego dnia strony zawarły umowę dzierżawy, na mocy której powód oddał pozwanemu w dzierżawę terminal do sprzedaży zasileń (§ 1, 3) za czynszem w kwocie 24,60 zł (20 zł netto) miesięcznie (aneks).

Dowód: umowy z 5 kwietnia 2012 r. k.9-15

Pismem z 11 lipca 2017 r. pozwany zawiadomił powoda o zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej w postaci sklepu w D., a także o sprzedaży obiektu, w którym znajdował się sklep w dniu 5 czerwca 2017 r. Gminnej Spółdzielni Pracy (...) w W., przesyłając jednocześnie kopię aktu notarialnego oraz zwracając terminal.

Dowód: oświadczenie o rozwiązaniu umowy k.50

Powód obciążył pozwanego fakturami o nr:



(...) z 13 stycznia 2015 r., na kwotę 123 zł, płatną do 20 stycznia 2015 r., tytułem odblokowania terminala,



(...) z 16 lutego 2015 r., na kwotę 189,70 zł, płatną do 21 lutego 2015 r., tytułem wynagrodzenia za sprzedaż zasileń,



FV/000001/03/2015/K z 6 marca 2015 r., na kwotę 12,30 zł, płatną do 13 marca 2015 r., tytułem usługi administracyjno-biurowej,



(...) z 9 marca 2015 r., na kwotę 82,75 zł, płatną do 14 marca 2015 r., tytułem wynagrodzenia za sprzedaż zasileń,



(...) z 31 marca 2015 r., na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 kwietnia 2015 r., tytułem dzierżawy terminala,



(...) z 31 marca 2016 r., na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 kwietnia 2016 r., tytułem dzierżawy terminala,



(...) z 31 marca 2017 r., na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 kwietnia 2017 r., tytułem dzierżawy terminala,



FV/000001/04/2017/W z 30 kwietnia 2017 r., na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 maja 2017 r., tytułem dzierżawy terminala,



FV/000002/05/2017/W z 31 maja 2017 r. na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 czerwca 2017 r., tytułem dzierżawy terminala,



FV/000003/06/2017/W z 30 czerwca 2017 r., na kwotę 24,60 zł, płatną do 7 lipca 2017 r., tytułem dzierżawy terminala.

Dowód: faktury VAT k.16-25

Tytułem kosztów odzyskiwania należności powód obciążył pozwanego notami:



29/02/2015 z 27 lutego 2015 r., na kwotę 168,32 zł,



19/03/2015 z 19 marca 2015 r., na kwotę 165,98 zł,



05/09/2015 z 21 września 2015 r., na kwotę 169,38 zł,



16/03/2016 z 24 marca 2016 r., na kwotę 174,36 zł,



15/04/2016 z 29 kwietnia 2016 r., na kwotę 170,74 zł,



22/05/2016 z 25 maja 2016 r., na kwotę 176,31 zł,



15/01/2017 z 30 stycznia 2017 r., na kwotę 176,96 zł,



06/02/2017 z 22 lutego 2017 r., na kwotę 173,23 zł,



12/07/2017 z 27 lipca 2017 r., na kwotę 169,06 zł.

Ponadto, powód obciążył pozwanego notą nr 13/07/2017 z 27 lipca 2017 r., na kwotę 1.000 zł tytułem kary umownej za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Wszystkie noty miały być płatne w terminie 7 dni.

Dowód: noty obciążeniowe k.26-35

Powód wzywał pozwanego do zapłaty ww. należności.

Dowód: korespondencja stron k.41-49

Sąd zważył:

Powód dochodził zapłaty wynagrodzenia za sprzedaż zasileń, czynszu dzierżawy, opłaty za odblokowanie terminala, wynagrodzenia za usługi administracyjno-biurowe, rekompensaty z tytułu kosztów odzyskiwania należności oraz kary umownej.

Umowę współpracy w zakresie sprzedaży zasileń kont typu pre-paid telefonii GSM zawartą przez strony należało zakwalifikować jako umowę o świadczenie usług nieunormowaną odrębnymi przepisami, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. W konsekwencji, roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia oparte zostało o przepis art. 734 § 1 i art. 735 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c., z których wynika, iż przez umowę o świadczenie usług przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do świadczenie usług na rzecz dającego zlecenie, co do zasady za wynagrodzeniem. Odnośnie do zapłaty czynszu dzierżawy terminala, roszczenie powoda wynikło z przepisu art. 693 k.c.

W ramach wymienionych umów powód umożliwił pozwanemu sprzedaż zasileń, za co miał otrzymywać stosowne wynagrodzenie oraz wydzierżawił mu w tym celu terminal, za co miał otrzymywać umówiony czynsz. Pozwany nie kwestionował okoliczności zawarcia umów, ich wykonywania oraz wysokości należnego z tego tytułu wynagrodzenia o czynszu. Podnosił jedynie, iż dokonywał wpłat, które nie zostały uwzględnione. Jednakże, mimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu z art. 6 k.c. oraz obowiązku dowodzenia swoich twierdzeń zgodnie z art. 232 k.p.c. pozwany nie wykazał, a nawet nie podjął próby wykazania, iż w rzeczywistości dokonał zapłaty należności nieuwzględnionych przez powoda. W konsekwencji, pozwany był obowiązany do zapłaty na rzecz powoda wynagrodzenia w kwotach 189,70 zł oraz 82,75 zł, a także czynszu dzierżawy za 6 miesięcy w kwotach po 24,60 zł. Łącznie 420,05 zł. W wyroku wskutek omyłki zasądzono 444,04 zł.

Zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. powód uprawniony był także do żądania zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienia w zapłacie tych kwot. Terminy zapłat wynikały z dokumentów rozliczeniowych.

Odnośnie żądania zapłaty kwoty 12,30 zł tytułem usługi administracyjno-biurowej powód nie wykazał jaką usługę o takim charakterze wykonał na rzecz pozwanego, a także iż pozwany zlecił mu jej wykonanie. W tym zakresie powództwo oddalono.

Co do kwoty 123 zł żądanej tytułem odblokowania terminala oraz kwoty 1.000 zł tytułem wypowiedzenia umowy przed okresem jej obowiązywania podkreślić należy, iż obie kwoty wynikały z okoliczności zastrzeżenia kary umownej na rzecz powoda. Zgodnie z art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Jednakże, zgodnie z art. 483 § 1 k.c. karę umowną można zastrzeż jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.

W umowie współpracy zastrzeżono możliwość naliczenia kary umownej w przypadku: 1) odblokowanie terminala zablokowanego uprzednio w wyniku zaległości w zapłacie należności wynikających z umowy oraz 2) wypowiedzenia umowy przez pozwanego przed upływem 3-letniego okresu obowiązywania umowy. Z powyższego wynika, iż kara umowna, której uiszczenie wymagane było do odblokowania terminala zastrzeżona została w rzeczywistości na wypadek niewykonania zobowiązania pieniężnego, tj. nieuiszczenia wynagrodzenia wynikającego z zawartej umowy. Zastrzeżenie tej kary jako sprzecznej z ustawą było nieważne z mocy art. 58 § 1 k.c. Jednocześnie, nie zostały spełnione przesłanki do obciążenia pozwanego karą za przedterminowe wypowiedzenie umowy. Umowa współpracy nie została bowiem rozwiązana na skutek wypowiedzenia przez pozwanego, lecz wobec jej wygaśnięcia. Strony przewidziały wygaśnięcie umowy na skutek zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego. Pozwany zaprzestał prowadzenia działalności z dniem 5 czerwca 2017 r., kiedy sprzedał należący do niego sklep Gminnej Spółdzielni Pracy (...) w W., o czym zawiadomił powoda pismem z dnia 11 lipca 2017 r. przesyłając kopię stosownego aktu notarialnego. Nic nie przemawiało za taką interpretacją § 8 ust. 5 umowy współpracy w zakresie sprzedaży zasileń, która za zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej będzie uważała formalne wykreślenie przedsiębiorcy z ewidencji działalności gospodarczej.

Co do żądania zapłaty rekompensaty z tytułu odzyskiwania należności w kwotach odpowiadających równowartości 40 euro od każdej z faktur zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych podzielono zarzut pozwanego, iż żądanie to naruszało zasady współżycia społecznego. Należy mieć bowiem na uwadze stosunek wartości każdorazowej rekompensaty do wartości wynagrodzenia oraz czynszu dzierżawy na jakie umówiły się strony. Wynagrodzenie powoda wynosiło 189,70 zł oraz 82,75 zł, a miesięczna wysokość czynszu 24,60 zł. Równowartość 40 euro była porównywalna jedynie z pierwszą z wymienionych sum. Stanowiła dwukrotność wysokości drugiej kwoty wynagrodzenia, a także siedmiokrotnie przekraczała umówioną stawkę czynszu dzierżawy. W takich okolicznościach żądanie przez powoda obok odsetek za opóźnienie zapłaty zryczałtowanej rekompensaty kosztów odzyskiwania należności prowadziło do nieuzasadnionego i nadmiernego wzbogacenia powoda kosztem pozwanego. Zwłaszcza, iż powód nie wskazał nawet, że takie koszty w rzeczywistości poniósł. W konsekwencji, żądanie zapłaty rekompensaty stanowiło nadużycie prawa i nie zasługiwało na ochronę zgodnie z art. 5 k.c. Bez znaczenia pozostawały przy tym zarzuty pozwanego o abuzywności postanowień umownych o możliwości żądania rekompensaty. Z art. 385 ¹ k.c. wynika, iż abuzywność postanowień możliwa jest jedynie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem, a obie strony występowały w umowach w charakterze przedsiębiorcy. Prawo do otrzymania rekompensaty uregulowane zostało nie w umowie stron, lecz przepisach prawa.

O kosztach procesu postanowiono na podstawie art. 100 k.p.c. Łączne koszty procesu w sprawie wyniosły 1.017 zł. Złożyły się na nie: opłata sadowa od pozwu 100 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika 900 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17,00 zł. Powód utrzymał się z roszczeniem w 10%, co powoduje, że pozwany powinien ponieść jedynie 10% kosztów, tj. kwotę 101,70 zł.

Sędzia