Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesław Jakubiec

Protokolant : sekretarz sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2024 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z odwołania B. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 31 października 2023 roku nr (...)

o świadczenie rehabilitacyjne

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej B. W. prawo do odsetek od wypłaconego świadczenia rehabilitacyjnego za okres 31.10.2022 r. do 28.04.2023 r.

sygn. akt V U 316/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31.10.2023 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej B. W. prawa do odsetek od wypłaconego 13.10.2023 roku świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 31.10.2022 roku do 28.04.2023 roku. Wskazał w uzasadnieniu, że wyrok w sprawie o sygn. V U 32/23 uprawomocnił się 21.09.2023 roku, a ZUS w terminie 30 dni, dokonał wypłaty należnego ubezpieczonej świadczenia rehabilitacyjnego za ww. okres, a zatem zapłata nastąpiła w terminie i brak było podstaw żądania przez ubezpieczoną odsetek.

W odwołaniu ubezpieczona wniosła o zmianę decyzji poprzez przyznanie prawa do odsetek od wypłaconego dopiero w dniu 13.10.2023 roku świadczenia rehabilitacyjnego. Zarzuciła organowi bezpodstawne przyjęcie, że wypłatę świadczenia należało zrealizować w terminie 30 dni po uprawomocnieniu się wyroku. Wskazała, że wydanie decyzji możliwe było w oparciu o dokumenty przedłożone w toku postępowania przed organem rentowym, a organ sam zrezygnował z możliwości bezpośredniego badania ubezpieczonej. Dodała, że opóźnienie wynikało z błędnego i nierzetelnego rozpoznania sprawy przez organ rentowy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w decyzji, nadto wskazując, że rozstrzygnięcie przez Sąd w sprawie V U 32/23 nastąpiło dopiero po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłego. A zatem dopiero z uprawomocnieniem wyroku ww. sprawie doszło do wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do świadczenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona B. W. do 30 listopada 2021 roku pracowała jako pracownik biurowy (...) S.A. w K. (17 lat w oddziale (...), a 10 lat w dziale (...)) i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniom społecznym. Ubezpieczona przez ostatnie 3 lata była mobbingowana w ww. pracy. Ubezpieczona wróciła do pracy po 1,5 roku zwolnienia lekarskiego, została negatywnie oceniona przez przełożonego i zaproponowano jej wypowiedzenia zmieniające, którego nie przyjęła. Ubezpieczona od 30 marca 2021 roku do 13 stycznia 2022 roku leczyła się w (...) NZOZ (...) w R. na (...). Kolejno od 10 lutego 2022 roku do 20 kwietnia 2022 roku leczyła się w (...), (...) w R.. Następnie od 9 maja 2022 roku do 9 stycznia 2023 roku w (...), (...) w R.. W międzyczasie odbywała rehabilitację od 3 listopada 2021 roku do 24 listopada 2021 roku w (...) w W.. Rehabilitacja ta została skrócona ze względu na pozytywny wynik testu COVID-19.

Ubezpieczona wykorzystała 182 dniowy okres zasiłkowy z dniem 3 maja 2022 roku.

9 maja 2022 roku ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Orzeczeniem z 2 czerwca 2022 roku, lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż wobec ubezpieczonej istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, na okres 3 miesięcy licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

Decyzją z 8 czerwca 2022 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał ubezpieczonej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 4 maja 2022 roku do 1 sierpnia 2022 roku w wysokości 90% podstawy wymiary.

Decyzją zamienną z 20 lipca 2022 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał ubezpieczonej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego do 30 października 2022 roku.

11 lipca 2022 roku ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o przyznanie dalszego świadczenia rehabilitacyjnego.

Orzeczeniem z 19 września 2022 roku, lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż wobec ubezpieczonej istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, na okres 3 miesięcy licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

17 października 2022 roku ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o przyznanie dalszego świadczenia rehabilitacyjnego.

Orzeczeniem z 27 października 2022 roku, lekarz orzecznik ZUS ustalił, iż wobec ubezpieczonej nie istnieją już okoliczności uzasadniające ustalenie dalszych uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Orzeczeniem z 22 listopada 2022 roku, Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy i brak jest okoliczności uzasadniający ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Decyzją z 30 listopada 2022 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

W dniu 3.01.2023 roku ubezpieczona złożyła odwołanie od ww. decyzji.

U ubezpieczonej rozpoznano reakcję depresyjną przedłużoną F43. Ubezpieczona po dniu 30 października 2022 roku spełnia przesłanki przyznania świadczenia rehabilitacyjnego.

Wyrokiem z dnia 19.07.2023 r. Sąd Rejonowy w Rybniku (sygn. akt V U 32/23) zmienił ww. decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 6 miesięcy. Wyrok uprawomocnił się 21.09.2023 roku.

ZUS Oddział w R. wypłacił należne ubezpieczonej świadczenie w dniu 13.10.2023 r.

Pismem z dnia 16.10.2023 r. ubezpieczona wezwała organ do zapłaty odsetek w wysokości 1627, 88 zł z tytułu wypłaconego jej opóźnieniem świadczenia rehabilitacyjnego

Decyzją z dnia 31.10.2023 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej B. W. prawa do odsetek od wypłaconego 13.10.2023 roku świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 31.10.2022 roku do 28.04.2023 roku. Wskazał w uzasadnieniu, że wyrok w sprawie o sygn. V U 32/23 uprawomocnił się 21.09.2023 roku, a ZUS w terminie 30 dni, dokonał wypłaty należnego ubezpieczonej świadczenia rehabilitacyjnego za ww. okres. Dodał, że zapłata nastąpiła w terminie i brak jest podstaw żądania przez ubezpieczoną odsetek.

Dowód: akta organu rentowego: wnioski o świadczenie rehabilitacyjne, orzeczenia lekarza orzecznika i Komisji Lekarskiej , decyzja ZUS z 8.06.2022 r., decyzja z 20.07.2022 r.,decyzja z 30.11.2022 r., pismo ZUS z 6.10.2023 r., wezwanie do zapłaty ,decyzja ZUS z 31.10.2023 r.

przesłuchanie ubezpieczonej

akta o sygn. VU 32/23, w szczególności: wyrok z 19.07.2023 r. r. wraz z uzasadnieniem, dokumentacja medyczna

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały i przesłuchanie ubezpieczonej oraz w oparciu o akta o sygn. VU 32/23, który wraz z pozostałymi dowodami tworzył spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159 j.t. ze zm.) płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Na podstawie ust. 2 jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., nr 121), Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., nr 121) jeżeli Zakład – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 01 lutego 1999 r. (Dz. U z 1999 r., nr 12, poz. 104) w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń – do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5; przy czym odsetki stają się wymagalne od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji (§ 2 ust. 2), jeżeli przepisy określają termin na jej wydanie ( tak również Komentarz do art. 85 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Komentarz pod redakcją B. Gudowskiej, J. Strusińskiej – Żukowskiej, wyd. 2, CH BECK, Warszawa 2014 , str. 1001- zasady wypłaty odsetek za opóźnienie , teza 47 i 48).

Organ rentowy ma obowiązek zbadać indywidualnie, z czyjej przyczyny toczyło się postępowanie w sądzie. Jeśli odpowiedzialność ponosi ZUS, wtedy nie może przyjąć, że ostatnią okolicznością do wydania ostatecznej decyzji był dzień wpływu prawomocnego orzeczenia sądu. Jeśli opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia jest spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy, np. przez błędną interpretację przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy – wówczas termin na wypłatę świadczenia powinien być liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia (wyr. SN z 28.9.2011 r., I UK 86/11, Legalis; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r., sygnatura akt P 11/07, Dz. U. 2007 r., Nr 175, poz. 1235).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiada tylko za zwłokę, czyli kwalifikowaną postać opóźnienia (za opóźnienie zwykłe, czyli niezawinione, ZUS nie odpowiada). Zwłoka w spełnieniu świadczenia ma miejsce wtedy, gdy zobowiązany, mimo istniejącego obowiązku, nie spełnia świadczenia w terminie i niedotrzymanie terminu jest następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność. Istotne jest, czy organ w chwili wydania zaskarżonej decyzji miał wszystkie potrzebne dane pozwalające na wydanie decyzji zgodnej z prawem, a po stronie ubezpieczonej nie występował obowiązek wykazania żadnych innych okoliczności uzasadniających swój wniosek. Ważne jest czy ZUS dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia, wreszcie czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji (wyr. z 21.4.2009 r., I UK 345/08, OSNP 2010, Nr 23–24, poz. 293 ; wyr. SN z 25.1.2005 r., I UK 159/04, OSNP 2005, Nr 19, poz. 308; wyr. SN z 14.9.2007 r., III UK 37/07, OSNP 2008, Nr 21–22, poz. 326; wyr. SN z 21.6.2012 r., III UK 110/11, Legalis).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż ubezpieczona była uprawniona do odsetek za zwłokę w wypłacie należnych świadczeń, gdyż w toku postępowania (zakończonego wydaniem w dniu 30.11.2022 r. decyzji odmawiającej przyznania ubezpieczonej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na kolejny okres organ dysponował całym materiałem dowodowym (takim jakim dysponował następnie tut. Sąd wydając w dniu 19.07.2023r. wyrok zmiany ww. decyzji) a zatem organ zobowiązany był już wówczas ustalić w ustawowym terminie, że ubezpieczonej przysługuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i to świadczenie niezwłocznie wypłacić. Co prawda faktycznie w toku postępowania V U 32/23 Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry ale również Lekarz orzecznik czy Komisja Lekarska ZUS (w składzie z specjalistą z tej dziedziny) mogła wezwać ubezpieczoną na bezpośrednie badania a nie podejmować decyzji na podstawie samej dokumentacji medycznej. Takie postępowanie spowodowało błędną ocenę co do stanu zdrowia ubezpieczonej. Okres w którym toczyło się postępowanie przed organem nie był już okresem epidemii COVID-19 , tylko schyłkowym okresem stanu zagrożenia epidemicznego, w którym praktycznie wszystkie instytucje publiczne funkcjonowały normalnie. Zauważyć należy, iż nic w międzyczasie nie zmieniło się w stanie zdrowia ubezpieczonej pomiędzy decyzją którą przyznano jej wcześniej prawo do świadczenia rehabilitacyjnego a decyzją odmowną (była to różnica kilku miesięcy).

Mając na uwadze art. 118 ust. 1a u.e.r.f.u.s. in fine należy przyjąć, iż odsetki przewidziane w art. 85 ust. 1 u.s.u.s. od kwoty świadczenia przyznanego wyrokiem sądu należy naliczać od upływu terminu, w którym organ rentowy powinien był wydać prawidłową decyzję uwzględniającą wniosek (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 czerwca 2014, III AUa 2204/13). Organ rentowy miał 30 dni od złożenia wniosku na wydanie w przedmiotowej sprawie decyzji. Termin okresu od którego powinny zostać naliczane odsetki rozpoczął się w dniu następnym. Datą końcową jest zaś dzień wypłaty świadczenia. Wypłacający świadczenia z ubezpieczenia społecznego wywiązuje się z terminowej ich wypłaty, jeżeli w terminach ustalonych dla wypłaty świadczeń przekaże należności na pocztę lub do banku (§ 2 ust. 6). Organ rentowy podnosił, iż dopiero z uprawomocnieniem wyroku w. sprawie V U 32/23 doszło do wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do świadczenia. Tym samym, wypłata świadczeń w dniu 13.10.2023 roku miała zostać dokonana w ustawowym terminie, bowiem nastąpiła w ciągu 30 dni od chwili uprawomocnienia się wyroku (prawomocność 21.09.2023 roku). Jednakże, należy mieć na uwadze, iż wypłata świadczeń dopiero w dniu 13.10.2023 roku nastąpiła wskutek wydania wcześniej przez organ rentowy błędnej decyzji stwierdzającej brak prawa do świadczenia. Wydanie decyzji o takiej treści wynikało z okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność. Organ rentowy nie wyjaśnił rzetelnie wszystkich okoliczności prowadzonego przez siebie postępowania, chociaż dysponował w tym zakresie odpowiednimi uprawnieniami.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, działając na podstawie przywołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję, w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonej prawo do odsetek od wypłaconego jej świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 31.10.2022 roku do 28.04.2023 roku.