Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

UZASADNIENIE

Powód K. W. domagał się obniżenia alimentów zasądzonych na rzecz pozwanej U. W. wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 12 września 2017 roku w sprawie o sygn. II RC 342/17 z kwoty po 1.000 zł do kwoty po 100 zł miesięcznie.

Uzasadniając swoje żądanie powód wskazał, że od czasu orzeczenia obowiązku alimentacyjnego pozwana nie podjęła jakiegokolwiek zatrudnienia, mimo że jest zdolna do pracy. Strony wspólnie zamieszkują w domu jednorodzinnym, przy czym to powód ponosi wszelkie opłaty. Powód utrzymuje się z emerytury. (k. 3-4).

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że pozostaje zarejestrowana jako bezrobotna, nie otrzymała żadnej oferty zatrudnienia. Pozwana podała, że w czasie gdy zamieszkiwała z powodem dokładała się do rachunków. Podniosła także, że około dwa lata temu wyprowadziła się do M. w celu podjęcia opieki nad bratem, co także utrudnia jej podjęcie zatrudnienia. Dotychczasowe świadczenie alimentacyjne stanowi jej jedyne źródło utrzymania (k. 17-27).

Na rozprawie 18 kwietnia 2023 roku strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. ( k. 86 )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strony zawarły związek małżeński 26 marca 1989 roku, który następnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 12 września 2017 roku w sprawie o sygn. II RC 342/17 został rozwiązany z winy obu stron.

W powołanym wyroku zostały ustalone alimenty na rzecz uprawnionej w kwocie po 1000 zł miesięcznie. Sąd uznał, że pozwana jest w stanie osiągać dochód co najmniej w granicach 600-700 zł miesięcznie.

Zobowiązany już wówczas utrzymywał się ze świadczenia emerytalnego, które w tamtym czasie wynosiło ok. 4.360 zł miesięcznie i było to jego jedyne źródło utrzymania. Uprawniona utrzymywała się z alimentów w wysokości 1500 zł miesięcznie zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku w sprawie IV RC 485/16 z 16 grudnia 2016 roku, nie pracowała zarobkowo, była zarejestrowana jako bezrobotna od maja 2017 roku, w tym czasie pobliskie urzędu pracy dysponowały ofertami pracy dla niej. Leczyła się endokrynologicznie, kardiologicznie, neurologicznie i psychiatrycznie. Na leczenie przeznaczała ok. 200 zł miesięcznie, na żywność ok. 700 zł miesięcznie, koszty składki ubezpieczeniowej i telefonu wynosiły 130 zł miesięcznie, na poczet kosztów mieszkaniowych przekazywała ok. 200 zł miesięcznie. Ze stronami zamieszkiwał dorosły syn, który partycypował w utrzymaniu domu i opłatach.

Powód kupował opał, finansował remonty domu, leczył konsekwencje przebytego wypadku motocyklowego, w tym urologiczne.

(dowód: akta II RC 342/17 k. 100, 104-107)

Obecnie powód ma 57 lat, pobiera emeryturę górniczą w kwocie ok. 5160 zł netto miesięcznie, a ponadto pracuje dorywczo na podstawie umowy cywilnoprawnej w firmie (...) sp z o.o., umowy opiewają na kwoty średniomiesięczne 3000 – 4000 zł, wykonuje usługi ślusarskie. Nie pozostaje w żadnym związku. Nie posiada nikogo na utrzymaniu.

Prowadzi samodzielnie gospodarstwo domowe. Zamieszkuje nadal w domu stanowiącym współwłasność z pozwaną położonym w R. przy ul (...) o pow. 140 metrów kwadratowych. Powód posiada oszczędności w wysokości ok. 90000 zł. Powód posiada samochód C. A. z 2010 roku i motocykl we wspólności ustawowej małżeńskiej. Nie posiada żadnych zobowiązań finansowych. Na średniomiesięczne koszty utrzymania domu składają się: wywóz śmieci – 33 zł, wyżywienie – 1200 zł, prąd – 300 zł, woda – ok. 180 zł, butla z gazem – 80 zł. Nadto podatek od nieruchomości opłaca w kwocie 497 zł rocznie, koszt opału ponosi w kwocie 6000 zł rocznie. W roku 2022 powód otrzymał dodatek węglowy w kwocie 3000 złotych.

Powód nie leczy się na choroby przewlekłe.

(dowód: zeznania powoda k. 137-137v, PIT 11 powoda z umowy zlecenia za 2022 rok k. 149-150, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 145, potwierdzenia przelewów przelewu k. 146-148, 151-160, informacja Urzędu Miasta R. k. 61, rachunki, potwierdzenia wpłat i faktury k. 62- 84)

Pozwana ma 60 lat. Od czasu gdy orzeczono alimenty nie miała żadnych innych dochodów. Utraciła status osoby bezrobotnej z dniem 24 listopada 2022 roku. Obecnie nie pracuje zawodowo, uzyskała prawo do emerytury, którą pobiera w wysokości 1268,69 zł miesięcznie. Zamieszkuje w M. wraz z chorym bratem, którym się opiekuje. Brat pozwanej jest wdowcem, nie został uznany za osobę niepełnosprawną, ma prawo do emerytury. Pozwana sporadycznie przebywa we wspólnym domu stron. Przekazywała środki na pokrycie częściowych kosztów utrzymania domu w kwotach po 250 zł.

Pozwana nie zawarła nowego związku małżeńskiego. Koszty utrzymania mieszkania ponosi brat pozwanej, czynsz (w tym opłata za wodę, ścieki oraz ogrzewanie) wynosi ok. 564,02 zł. Pozwana dokonuje drobnych zakupów. Na kosmetyki i chemię wydaje 100 zł miesięcznie, koszty ubezpieczenia na wypadek śmierci stanowią kwotę 70 zł miesięcznie, opłata za telefon - 76 zł miesięcznie. Wyżywienie pozwanej i jej brata to koszt ok. 2000 zł miesięcznie. Pozwana nie posiada żadnych oszczędności, nie ma zaciągniętych zobowiązań kredytowych. Pozwana przekazuje rocznie powodowi ok. 1000 zł na koszty utrzymania wspólnego domu.

W marcu 2023 roku pozwana przeszła w szpitalu zabieg w związku z kamicą pęcherzyka żółciowego. Leczy się w poradni specjalistycznej neurologicznej z powodu problemów z nogami. Jest leczona przewlekle z powodu niedoczynności tarczycy, nadciśnienia tętniczego oraz kamicy żółciowej, nadal leczy się w poradni zdrowia psychicznego z rozpoznaniem zaburzeń lękowo-depresyjnych. Koszty leczenia to ok. 200 zł miesięcznie. Na zakup okularów przeznaczyła 800 zł. Leczy się stomatologicznie prywatnie.

Pomiędzy stronami nie toczy się sprawa o podział majątku dorobkowego.

(dowód: zeznania pozwanej k. 161v-162, dokumentacja medyczna pozwanej k. 116 – 117, 133- 134 kopia dokumentacji medycznej pozwanej k. 55-57, k. 117-118, rachunki i faktury k. 48- 54, k. 117-132, informacja o opłatach k. 135, decyzja o wysokości podatku k. 58, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 141, informacja Powiatowego Urzędu Pracy R. k. 143)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron oraz dokumentów, szczegółowo powyżej opisanych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy był spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Zeznania stron w szerokim zakresie znajdowały swoje odzwierciedlenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których autentyczności nie kwestionowano.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a Sąd uznał sprawę za merytorycznie wyjaśnioną.

Sąd zważył, co następuje.

Świadczenia alimentacyjne pomiędzy rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy, w zakresie utrzymania, istnieją więc pomimo orzeczenia rozwodu lub separacji, które nie stwarzają nowego obowiązku alimentacyjnego, lecz powodują zmodyfikowanie obowiązku istniejącego w czasie trwania małżeństwa (tak uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 1955 roku, I CO 27/55, OSN 1956, nr 2, poz.33, PiP 1956, Nr 4, s.787; podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.09.2001 roku, V CKN 445/00, LEX nr 52490). Obowiązek małżonka dostarczenia środków utrzymania drugiemu małżonkowi wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka (art. 130 k.r.o.; tak również orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29 lutego 1952 r., C 730/51, OSN 1953, poz. 27).

W przedmiotowej sprawie powód domagał się zmiany wysokości alimentów ustalonych przez Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. w wyroku rozwodowym. Tym samym, koniecznym stało się zbadanie, czy nastąpiła zmiana w okolicznościach materialnych, zawodowych, rodzinnych i zdrowotnych stron od czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, który zapadł ponad 6 lat temu.

Art. 138 kro stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa w art. 138 kro następuje natomiast poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi wcześniej, podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów. Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił z kolei w art. 135 § 1 kro, uzależniając go od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Po dokonaniu oceny sytuacji materialno-bytowej oraz uzasadnionych potrzeb pozwanej, a także możliwości zarobkowych powoda, Sąd uznał, że żądanie zobowiązanego odnośnie obniżenia obciążających go alimentów jest uzasadnione.

W niniejszej sprawie rozwiązanie małżeństwa nastąpiło z winy obu stron. Zatem przesłanką obowiązku alimentacyjnego jest wyłącznie istnienie niedostatku po stronie małżonka żądającego alimentów. Niedostatek musi być niezawiniony, czyli osoba uprawniona aktywnie stara się z własnych sił utrzymać, ale nie jest w stanie tego uczynić.

Bezspornym jest fakt, że pozwany nie kwestionował swojego obowiązku alimentacyjnego względem byłej małżonki. Powód obecnie uzyskuje świadczenie emerytalne, które w ostatnim czasie podlegało waloryzacji do kwoty ok. 5100 zł netto miesięcznie, ponosi koszty związane z utrzymaniem domu stron. Nie ulega wątpliwości, że na przestrzeni ostatnich lat odnotowano zmiany w zakresie sytuacji życiowej każdej ze stron, jednakże nie w takim zakresie w jakim pozwalałoby na uwzględnienie powództwa w całości. Pozwana w dalszym ciągu ponosi wydatki związane z leczeniem, lekami i wizytami u specjalistów. Obecnie jednak pozwana uzyskuje stałe świadczenie w postaci emerytury w kwocie 1268,69 zł miesięcznie. W czasie natomiast kiedy alimenty były ustalane po raz ostatni, pozwana nie pracowała i nie uzyskiwała żadnych świadczeń. Jakkolwiek pozwana nie posiada orzeczenia o niezdolności do podjęcia pracy, ze względu na wiek i schorzenia jej możliwości zarobkowe są w znacznym stopniu ograniczone. Biorąc pod uwagę usprawiedliwione potrzeby pozwanej, kwota emerytury jest niewystarczająca do ich zaspokojenia, stąd, zdaniem Sądu, kwota alimentów w wysokości 500 zł będzie stanowić niezbędną pomoc dla pozwanej, a jednocześnie mieści się w granicach możliwości zarobkowych powoda.

Strony nadal nie dokonały sprzedaży domu należącego do ich małżeńskiej współwłasności majątkowej. Nie potrafią dojść w tej kwestii do porozumienia.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 138 kro w zw. z art. 60 § 2 kro. Koszty pełnomocnika z urzędu pozwanej ustalono w oparciu o przepis art. 29 ust. 1 ustawy z 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (Dz.U. 2013.461 j.t. z późn. zm.) w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października 2015 roku (Dz.U. z 2016 r. poz. 1668 z późn. zm.) - z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie.