Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Grażyna Kursa

Protokolant: Hanna Beer

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2023 roku w R.

sprawy z powództwa małoletniego I. M. działającego przez matkę B. M.

przeciwko G. M.

o podwyższenie alimentów

1)  zasądza od pozwanego G. M. na rzecz małoletniego powoda I. M. alimenty w kwocie po 1500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) miesięcznie, płatne do rąk matki małoletniego powoda B. M. do dnia 11-tego każdego miesiąca
z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 października 2022 roku, a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 11 czerwca 2019 roku w sprawie II RC 237/19 po 1200 zł;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów nieuiszczonej opłaty sądowej, od której powód był zwolniony;

4)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

5)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt: IV RC 584/22

UZASADNIENIE

Małoletni powód I. M. działający przez matkę B. M. domagał się od pozwanego G. M. podwyższenia alimentów ustalonych na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 11 czerwca 2019 roku, w sprawie o sygn. akt II RC 237/19 z kwoty po 1200 zł miesięcznie do kwoty po 1850 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że obowiązek alimentacyjny pozwanego został ustalony w wyroku rozwodowym rodziców małoletniego z 11 czerwca 2019 roku na kwotę po 1200 zł. Od czasu ostatniego uregulowania alimentów usprawiedliwione potrzeby małoletniego uległy znacznemu zwiększeniu. Obecnie miesięczne koszty utrzymania małoletniego powoda kształtują się na poziomie nie mniejszym niż ok. 2600 zł. Wysokość płaconych przez pozwanego alimentów w świetle upływu czasu, a także wysokiej inflacji nie pokrywa aktualnych, usprawiedliwionych potrzeb małoletniego. Ponadto wskazano, że choć pozwany utrzymuje regularny kontakt z małoletnim, to poza obowiązkiem alimentacyjnym, nie wykazuje większego zainteresowania potrzebami dziecka. Sporadycznie przekazuje mu prezenty, czy kwoty po 100 zł, a raz zabrał małoletniego na dwutygodniowe wakacje w Chorwacji. Pozwany zawarł nowy związek małżeński i ma na utrzymaniu drugie małoletnie dziecko. Jest zatrudniony na KWK (...) jako górnik-elektromonter. Z tytułu świadczonej pracy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 5500 zł netto miesięcznie, przy czym ma zapewnione również dodatki do wynagrodzenia w postaci: barbórki, czternastki, kartek żywnościowych, deputatu węglowego, premii, czy dodatku antyinflacyjnego. Matka powoda do kwietnia 2022 roku była zatrudniona w sieci sklepów (...). Z tego tytułu otrzymywała 1200 zł netto miesięcznie, jednakże nie została jej przedłużona umowa. (k. 3-8)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że dotychczas zasądzona kwota 1200 zł miesięcznie tytułem alimentów jest nadal kwotą adekwatną i odpowiednią, mając na uwadze wiek dziecka i jego usprawiedliwione potrzeby oraz inflację i powszechny wzrost cen. Pozwany zaprzeczył twierdzeniom strony powodowej jakoby poza łożeniem alimentów na rzecz małoletniego nie brał udziału w dodatkowych kosztach utrzymania. Pozwany chce uczestniczyć w życiu dziecka i ponosi dodatkowe wydatki na rzecz syna. Podkreślił, że organizuje małoletniemu wyjścia na basen, do kina, parków rozrywki, a także wyjazdy na wycieczki oraz wakacje. Ponadto wskazał, że matka małoletniego często nie wyraża zgody na propozycje organizowania wyjazdu przez pozwanego. Wskazał też, że po jego stronie nastąpiło pogorszenie sytuacji majątkowej, bowiem od momentu orzeczenia o dotychczasowym obowiązku alimentacyjnym zmieniła się jego sytuacja rodzinna i zawodowa. Aktualnie pozwany przebywa na emeryturze, a jego dochód wynosi 6100 zł miesięcznie. Nie otrzymuje już żadnych dodatków finansowych. Ponadto pozwany zawarł nowy związek małżeński, a w dniu (...) urodził mu się drugi syn. Koszty utrzymania pozwanego i jego gospodarstwa domowego przekraczają jego możliwości majątkowe, bowiem wszystkie wydatki wynoszą 6690,70 zł miesięcznie (k. 92-94).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

I. M., ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego B. M. i pozwanego. Małżeństwo rodziców powoda zostało rozwiązane przez rozwód mocą wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 11 czerwca 2019 roku sygn. akt II RC 237/19. Powyższym wyrokiem ustalono również obowiązek alimentacyjny pozwanego na rzecz powoda w kwocie po 1200 zł miesięcznie.

W tym czasie małoletni miał 4,5 roku, chodził do przedszkola. Na koszt utrzymania dziecka wówczas składało się: 600/700 zł – wyżywienie, 150 zł – przedszkole, 300 zł – odzież, 200 zł – koszty leczenia). Małoletni mieszkał z matką. Matka powoda miała 40 lat, nie pracowała. Przechodziła terapię psychologiczną, a po jej ukończeniu zamierzała rozpocząć pracę zarobkową. W utrzymaniu dziecka pomagali jej rodzice oraz siostra.

Pozwany miał wówczas 44 lata, pracował w KWK (...) jako starszy elektromonter i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie w wysokości ok. 4000 zł netto miesięcznie, wliczając do tego dodatki. Koszt miesięczny utrzymania pozwanego w tym czasie obejmował: 1100 zł – czynsz i odstępne, 1350 zł – wyżywienie (w tym 350 zł z tytułu bonów żywnościowych), 200 zł – odzież, 100 zł - obuwie, 30 zł – telefon, 400 zł – koszt paliwa, a także inne koszty utrzymania samochodu tj. ubezpieczenie (670 zł) i przegląd (110 zł). W tym czasie pozwany planował zakup własnego mieszkania. Od 2018 roku płacił dobrowolnie alimenty na rzecz syna w kwocie po 1200 zł. Ponadto sporadycznie kupował małoletniemu elementy odzieży, czy lekarstwa, a także organizował dziecku różne atrakcje, np. wyjazdy na basen, do parku rozrywki, festyny. Na ten cel miesięcznie przeznaczał ok. 70 zł.

(dowód: odpis zupełny aktu urodzenia małoletniego powoda – k. 257-257v, akta sprawy II RC 237/19, a w szczególności : k. 5, k. 6, k. 58 k. 59v-60 k. 88-88v)

Małoletni powód obecnie ma 9 lat, uczęszcza do szkoły podstawowej. Mieszka razem z matką w mieszkaniu własnościowym, należącym do matki małoletniego. Na udział małoletniego w kosztach gospodarstwa domowego składają się następujące kwoty: 420 zł – czynsz, 55 zł – prąd, 44,50 zł – gaz, 25 zł – Internet, 15 zł – telefon, 130 zł – paliwo, co łącznie daje 689,50 zł.

Koszty utrzymania małoletniego powoda, w ujęciu średniomiesięcznym wynoszą obecnie: 800 zł – wyżywienie, 176 zł - obiady w szkole, 8 zł – komitet rodzicielski, 9 zł - ubezpieczenie szkolne, 350 zł – odzież i obuwie, 120 zł – środki higieniczne, 100 zł – lekarstwa, 100 zł – wizyty stomatologiczne, 60 zł – witaminy i suplementy diety, 120 zł – zabawki oraz gry, 25 zł – fryzjer, 130 zł – basen, co łącznie daje 1998 zł.

Małoletni jest dzieckiem ogólnie zdrowym, jednak wymaga konsultacji ortodontycznej i dietetycznej. W przyszłym roku przewidywane są zwiększone wydatki na rzecz małoletniego z uwagi na planowane przyjęcie komunijne. Większe wydatki na rzecz małoletniego generują również spotkania okolicznościowe, np. urodziny, święta. W ostatnim czasie dziecku został zakupiony rower, laptop, jak również przeprowadzono remont jego pokoju.

Matka małoletniego powoda ma obecnie 44 lata, posiada wykształcenie średnie, nie ma wyuczonego zawodu. W ubiegłym roku odbyła trzymiesięczny staż z Urzędu Pracy i z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie w wysokości ok. 1500 zł miesięcznie. Następnie została zatrudniona na pół etatu jako sprzedawca w sieci sklepów (...) z wynagrodzeniem 1280 zł miesięcznie. W październiku 2022 roku w związku z zamknięciem sklepu, etat matki małoletniego został zredukowany. Od stycznia 2023 roku jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w R. jako osoba bezrobotna. W okresie od 17 listopada 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku została zatrudniona na podstawie umowy zlecenia jako pracownik sklepu sieci H&M z wynagrodzeniem 23,50 zł za godzinę.

Matka małoletniego pobiera świadczenie 500+ na rzecz syna. Uzyskuje wsparcie finansowe od swoich rodziców i siostry z mężem. Zdarza się, że matka małoletniego sprzedaje pewne przedmioty przez Internet. Nie posiada żadnych oszczędności.

Powiatowe Urzędy Pracy w R., Ż., J., W. i G. w styczniu 2023 roku posiadały oferty pracy dla osób ze średnim wykształceniem, bez kwalifikacji zawodowych, m.in. na takie stanowiska jak kasjer-sprzedawca, opiekunka osoby starszej, pomoc kuchenna, pracownik produkcji, pracownik biurowy, kasjer biletowy, konsultant ds. obsługi klienta, kelner/barman, sprzątaczka, zaopatrzeniowiec/logistyk.

(dowód: zeznania matki powoda k. 214v-215, rachunki, faktury, paragony i potwierdzenia transakcji strony powodowej – k. 15-20, k. 22-58, k. 60-68v, k. 70, k. 160-168, k. 268-283, k. 296-306, k. 307-308, sprawozdanie z wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania małoletniego – k. 262-263, umowa zlecenia matki małoletniego powoda – k. 267, zaświadczenie o dochodach matki małoletniego powoda – k. 150, zeznanie podatkowe matki małoletniego powoda za rok 2022 (PIT-37) - k. 151-155, informacja o odliczeniach od dochodu i od podatku w roku 2022 – k. 156-158, informacje pobliskich urzędów pracy – k. 99-107v, k. 179, k. 180, k. 182-182v, k. 184, informacje– k. 309-310, k. 311-317).

Pozwany obecnie ma 48 lat. We wrześniu 2022 roku przeszedł na emeryturę. Obecnie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości ok. 7035 zł netto miesięcznie. Pozwanemu nie przysługują już dodatki do wynagrodzenia. Emerytura jest jedynym źródłem utrzymania pozwanego.

W 2020 roku pozwany założył nową rodzinę. Poza powodem, ma na utrzymaniu małoletniego syna J., który pochodzi z jego związku małżeńskiego z K. M.. Pozwany mieszka z żoną i dzieckiem w mieszkaniu, które jest jego własnością. Poza mieszkaniem jest również współwłaścicielem samochodu marki P. (...) z 2015 roku. Pozwany nie ma żadnych oszczędności. Posiada zobowiązanie finansowe w postaci kredytu hipotecznego, którego miesięczna rata wynosi 55 zł. Poza tym nie ma innych zobowiązań, ani długów. Żona pozwanego pracuje zawodowo, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 3000 zł netto miesięcznie.

Koszty mieszkaniowe i inne wydatki w ujęciu średniomiesięcznym obejmują: 625 zł – czynsz, 20 zł – ubezpieczenie mieszkania, 150 zł – prąd, 50 zł – Internet, 60 – telefon, 2500 zł – wyżywienie i odzież, 100 zł – środki czystości, 300 zł – pampersy i mleko, 1320 zł – opłata za żłobek, 55 – rata kredytu, 500 zł – paliwo, 200 zł – ubezpieczenia samochodów i przeglądy, 200 zł – leki, 500 zł - wczasy. W przeliczeniu na jedną osobę w gospodarstwie domowym pozwanego jest to kwota 2193 zł.

Pozwany utrzymuje regularny kontakt z małoletnim powodem. Poza łożeniem alimentów, uczestniczy w dodatkowych kosztach związanych z potrzebami małoletniego. W 2022 roku przekazał na jego rzecz łączną kwotę 6000 zł, a w bieżącym roku 5000 zł. Koszty te obejmują wydatki związane z wyjazdem wakacyjnym małoletniego (2000 zł), zakupem mebli (785 zł), zakupem roweru (700 zł), kosztem urodzin (670 zł), ferii (440 zł), wycieczek do wesołego miasteczka (140 zł - bilet sezonowy), a także inne wydatki jak wycieczka do m. zoo, pobyt na basenie, w aquaparkach, czy zakup zabawek.

Rodzice małoletniego są silnie skonfliktowani, lecz pozostają w stałym kontakcie telefonicznym. Pozwany jest na bieżąco informowany przez matkę małoletniego o potrzebach dziecka, np. kosztach leczenia. Pozwany przekazuje dodatkowe środki finansowe na pokrycie niezbędnych kosztów.

(dowód: zeznania pozwanego k. 325-326, potwierdzenia transakcji, faktury, paragony k. 94, k. 96, k. 119-128, k. 140-142, k. 191, k. 193-213, k. 244-245, k. 318-318v, k. 321-324, informacja o kosztach leczenia protetycznego – k. 319, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 97, zeznanie podatkowe K. M. za rok 2021 (PIT-37, PIT-0) – k. 143-144v, k. 145-146, wydruki rozmów – k. 72-81, k. 129-131, k. 284-295, umowa kredytu hipotecznego – k. 222-238)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron oraz załączonych dokumentów szczegółowo powyżej opisanych. Zgromadzony materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Twierdzenia stron znajdują potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których autentyczności strony nie kwestionowały. Strony nie zgłaszały dalszych wniosków dowodowych, a zgromadzony materiał dowodowy okazał się wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro, każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 kro, uzależniając go od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Zgodnie, z kolei, z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przy czym chodzi tu o zmianę istotną bądź to w obszarze usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź też możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, czy też na obu tych płaszczyznach. ( uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987r. III CZP 91/86). Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której małoletni powód nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać. W konsekwencji koszty utrzymania uprawnionego w dalszym ciągu obciążają jego rodziców.

Porównując sytuację stron z okresu, kiedy alimenty były ustalone na rzecz małoletniego powoda w wyroku w 2019 roku z jego sytuacją obecną, należy stwierdzić, że nastąpiła istotna zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro, zwłaszcza po stronie powoda, albowiem wraz z naturalnym rozwojem dzieci zwiększają się także ich potrzeby, co pociąga za sobą wzrost ich kosztów utrzymania. Wpływ na zmianę kosztów utrzymania stron ma także wzrost cen towarów i usług i jest to okoliczność od nich niezależna.

Koszty aktualnego utrzymania, uwzględniając stan zdrowia małoletniego powoda i etap jego rozwoju, ustalono na poziomie ok. 2700 zł miesięcznie, co zostało przez stronę powodową należycie wykazane w postępowaniu dowodowym. Podkreślić należy, że są to koszty podstawowego, koniecznego utrzymania (wyżywienie, odzież, koszty mieszkaniowe, edukacja, środki czystości). Jednostkowe kwoty ujawnione w toku postępowania odpowiadają przy tym wydatkom osób w wieku małoletniego powoda.

Niemniej jednak wskazywane przez stronę powodową niektóre wydatki na rzecz małoletniego powoda nie mogą uchodzić za podstawę do podwyższenia alimentów, gdyż mają one charakter jednorazowy i nie zawsze uzasadniony w rozumieniu art. 135 § 1 kro. Do kosztów uzasadniających podwyższenie alimentów Sąd nie zaliczył zakupu roweru, laptopa, zakupu mebli do pokoju małoletniego, wydatków na organizację świąt oraz wydatków na organizację urodzin małoletniego powoda, albowiem były to wydatki jednorazowe, zaś alimenty są świadczeniem okresowym i obejmują koszty czynione stale.

Mając na względzie ustalony, aktualny koszt miesięcznego utrzymania małoletniego powoda, dotychczasowe alimenty (po 1200 zł) nie pozwalają na zaspokojenie wszystkich jego podstawowych potrzeb, a w konsekwencji powód pozostaje obecnie w przeważającym zakresie na utrzymaniu matki, która swój obowiązek alimentacyjny realizuje przez osobiste staranie o dziecko, zapewniając mu bieżącą opiekę i wychowanie.

Sytuacja zarobkowa i majątkowa pozwanego na przestrzeni ostatnich lat również uległa zmianie, w chwili obecnej pozwany przebywa na emeryturze. Otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości ok. 7000 zł netto miesięcznie, które jest znacznie wyższe niż jego wynagrodzenie wraz z dodatkami finansowymi w czasie poprzednio ustalonego obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego powoda. Jakkolwiek obecnie zobowiązany ma na utrzymaniu dziecko pochodzące z jego aktualnego związku małżeńskiego, to kwota pozostająca do jego dyspozycji pozwala na partycypowanie w kosztach utrzymania małoletniego powoda w nieco wyższym zakresie niż dotychczas. Całokształt ustalonych okoliczności dał zatem podstawy, aby sądzić, iż pozwany poradzi sobie z podwyższonym obowiązkiem alimentacyjnym, bez uszczerbku dla utrzymania siebie i swojej rodziny.

Biorąc pod uwagę koszty własnego utrzymania pozwanego, jego zobowiązania, a także dotychczasowy dodatkowy udział w wydatkach na rzecz dziecka, Sąd uznał, że alimenty podwyższone o kwotę 300 zł miesięcznie na rzecz małoletniego powoda mieszczą się w granicach możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, a zarazem pozwolą w większym stopniu przyczynić się do zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 138 kro w zw. z art. 133 § 1 kro i art. 135 § 1 kro.

Ponad orzeczoną kwotę 1.500 zł na rzecz małoletniego powoda, powództwo oddalono, zważywszy na ustaloną i rozliczoną przez Sąd, wysokość usprawiedliwionych miesięcznych potrzeb małoletniego oraz aktualne, rzeczywiste możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego. Sąd wziął również pod uwagę możliwości majątkowe oraz zarobkowe matki małoletniego powoda. Chociaż nie posiada ona stabilnego zatrudnienia, pw toku postępowania ustalono, że okoliczne urzędy pracy dysponują licznymi ofertami zatrudnienia również dla osób bez kwalifikacji zawodowych. Zatem matka małoletniego również jest zobowiązana do partycypowania w kosztach utrzymania dziecka. Zasądzona kwota alimentów sprawi, że każde z rodziców będzie partycypować w usprawiedliwionych kosztach utrzymania małoletniego powoda, zgodnie ze swoimi możliwościami.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 i 2 wyroku orzeczono na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Sąd obciążył pozwanego kosztami postępowania w postaci nieuiszczonej opłaty, od której strona powodowa była zwolniona z mocy ustawy na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Mając na względzie wynik postępowania w niniejszej sprawie, a także treść art. 98 k.p.c. zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokatów przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.