Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Grażyna Kursa

Protokolant: Hanna Beer

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2023 roku w R.

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko R. K.

o podwyższenie alimentów

1)  zasądza od pozwanego R. K. na rzecz powódki M. K. alimenty
w kwocie po 1000 zł (jeden tysiąc złotych) miesięcznie płatne do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku, a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z 18 maja 2011 roku w sprawie
IV RC 142/11 po 600 zł;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  odstępuje od obciążania pozwanego kosztami postępowania.

Sygn. akt IV RC 568/22

UZASADNIENIE

Powódka M. K. domagała się podwyższenia alimentów od pozwanego R. K. orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 18 maja 2011 roku w sprawie IV RC 142/11 z kwoty po 600 zł miesięcznie do kwoty po 1200 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu żądania powódka podała, że od czasu ostatniego uregulowania alimentów w sposób znaczący wzrosły jej potrzeby, jak również koszty życia. Uprawniona jest emerytką, posiada również orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Żyje samotnie. Regularnie korzysta z pomocy różnych lekarzy specjalistów w związku ze stwierdzonymi licznymi schorzeniami, przyjmuje na stałe leki. Aktualnie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 1800 zł miesięcznie. Przyznane na rzecz powódki świadczenia emerytalne oraz alimentacyjne obecnie nie wystarczają na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb. Jednocześnie powódka wskazała, że według jej wiedzy pozwany zawarł nowy związek małżeński i również utrzymuje się z emerytury (k. 3-4).

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, zarzucają, że sytuacja finansowa powódki jest bardzo dobra, bowiem jej dochód stanowi łącznie kwotę ok. 2800 zł miesięcznie i nie ma ona nikogo na swoim utrzymaniu. Ponadto mieszka we własnym mieszkaniu, podróżuje, a w ostatnim czasie udzieliła pożyczki na kwotę 6000 zł. Pozwany otrzymuje emeryturę w wysokości 3385 zł miesięcznie. Od 10 lat cierpi na chorobę P., a z uwagi na wieloletnią pracę w szkodliwych warunkach ma problemy z oczami oraz nieustannym katarem siennym. Wobec powyższego on również regularnie korzysta z opieki lekarskiej (k. 26-27v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny .

Strony zawarły związek małżeński 3 listopada 1979 roku, który mocą wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R. z 8 grudnia 2010 roku, w sprawie o sygn. akt II RC 1386/10, został rozwiązany przez rozwód, z winy pozwanego.

Na mocy ugody sądowej zawartej przed Sądem Rejonowym w Rybniku w dniu 17 maja 2010 roku w sprawie o sygn. akt IV RC 221/10, pozwany zobowiązał się do płacenia alimentów na rzecz powódki w kwocie po 400 zł miesięcznie. Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 18 maja 2011 roku w sprawie o sygn. akt IV RC 142/11 świadczenie alimentacyjne zobowiązanego na rzecz powódki zostało podwyższone do kwoty po 600 zł miesięcznie.

W dacie ustalenia wcześniejszych alimentów możliwości zarobkowe pozwanego kształtowały się na poziomie ok. 2300 zł miesięcznie. Pozwany pracował zawodowo jako spawacz i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie. Natomiast uprawniona już wówczas borykała się z licznymi problemami zdrowotnymi, m.in. onkologicznymi. Z uwagi na stan zdrowia nie podejmowała aktywności zarobkowej. Miała przyznane świadczenie z tytułu niezdolności do pracy w wysokości ok. 840 zł miesięcznie.

(dowód: akta IV RC 142/11 k. 4,5,6,15,16,17, 20)

Powódka ma obecnie 64 lata, w dalszym ciągu pozostaje pod stałą opieką lekarską. Leczy się onkologicznie, laryngologicznie, ortopedycznie, kardiologicznie, okulistycznie, a także reumatologicznie. Choruje na astmę, osteoporozę, schorzenia kręgosłupa, schorzenia serca i nowotwór. Jest osobą niepełnosprawną, ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. W najbliższym czasie czeka ją również operacja kręgosłupa, po której będzie wymagała opieki drugiej osoby. W okresie od 27 stycznia 2023 roku do 17 lutego 2023 roku przebywała na leczeniu sanatoryjnym, opłata za usługi medyczne i opłata uzdrowiska wyniosły łącznie 514,50 zł. Obecnie przysługuje jej świadczenie emerytalne w wysokości 2100 zł miesięcznie, w 2022 roku do wypłaty otrzymywała 1835,62 zł.

Miesięczne wydatki powódki przedstawiają się następująco: czynsz – 500 zł, prąd – 80 zł, telefon – 30 zł, ubezpieczenia (na życie, mieszkania, samochodu) – 250 zł.

Pozostałe usprawiedliwione potrzeby powódki stanowią również: wyżywienie oraz środki czystości - 700 zł, leki - 250 zł, proteza zębowa – 100 zł, paliwo – 150 zł, naprawy samochodu – ok. 100 zł, naprawy w mieszkaniu ( elektryka, hydraulika) - ok. 100 zł, zakup telefonu – 100 zł. Uprawniona, z uwagi na sytuację ekonomiczną, sporadycznie kupuje dla siebie odzież.

Całość kosztów utrzymania powódki to zatem ok. 2360 zł miesięcznie.

Powódka nie ma żadnych oszczędności. Posiada 25-letni samochód osobowy, wymagający częstych napraw. Korzysta z pomocy dorosłej córki, która wspiera ją finansowo, bowiem na co dzień dochody powódki nie wystarczają na pokrycie wszystkich jej usprawiedliwionych potrzeb. W 2022 roku powódka kupiła materac rehabilitacyjny za 3600 zł, dofinasowanie otrzymała w kwocie 1500 zł, resztę kwoty zapłaciła córka powódki i w niewielkim stopniu sama powódka.

W wyniku podziału majątku dorobkowego każda ze stron uzyskała 150.000 zł, powódka kupiła wówczas mieszkanie i je wyremontowała.

( dowód: zeznania powódki k.66v, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 6, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych k. 7, umowa o kredyt k. 9, dokumentacja medyczna powódki k. 10-11, informacja Narodowego Funduszu Zdrowia o leczeniu w sanatorium uzdrowiskowym k. 23, faktura za usługi w zakresie opieki zdrowotnej k. 44, skierowanie powódki do poradni urazowo-ortopedycznej k. 45, zeznanie podatkowe powódki za rok 2021 PIT-37 k. 46-47, informacja powódki o odliczeniach od dochodu za rok 2021 PIT-0 k. 48-49v, rachunki i faktury powódki k. 60-62, k. 65, karta leczenia szpitalnego powódki k. 63-63v, skierowanie poradni rehabilitacyjnej dla powódki k. 64,)

Pozwany ma obecnie 66 lat , jest emerytem. Od 10 lat cierpi na chorobę P., a z uwagi na wieloletnią pracę w szkodliwych warunkach ma również problemy z oczami oraz nieustannym katarem siennym. Leczy się neurologicznie oraz laryngologicznie. W najbliższym czasie u pozwanego czasie konieczne będzie przeprowadzenie zabiegu laserowej korekcji wzroku.

W 2011 roku pozwany zawarł nowy związek małżeński. Mieszka z żoną, która również otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości ok. 2000 zł miesięcznie. Emeryturę otrzymuje w kwocie 3385,61 zł netto miesięcznie.

Miesięczne wydatki w rodzinie pozwanego stanowią czynsz – 570 zł oraz prąd – 150 zł. Całość wydatków w przeliczeniu na jedną osobę wynosi obecnie ok. 360 zł miesięcznie.

Pozostałe usprawiedliwione potrzeby pozwanego to kwota 1290 zł, na którą składają się m.in. leki, wydatki związane z utrzymaniem samochodu (tj. ubezpieczenie, przegląd, bieżące naprawy, wymiana oleju), paliwo, garaż, telefon oraz kosmetyki i przybory toaletowe oraz inne wydatki. Dodatkowo na lekarstwa przeznacza 200-300 zł miesięcznie.35 000 zł podarował synowi za zakup mieszkania.

Całość kosztów utrzymania pozwanego to zatem ok. 1950 zł miesięcznie.

Pozwany posiada ok. 8000 zł oszczędności oraz 18-letni samochód osobowy. Jest współwłaścicielem działki rekreacyjnej ROD. Ponadto otrzymał od swoich rodziców tytułem darowizny 3ha ziemi, która mieści się na terenie powiatu (...).

(dowód: zeznania pozwanego k. 66v, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych k. 28, k. 52, dokumentacja medyczna pozwanego k. 29-31, PIT-40 pozwanego za rok 2021 k. 53, za rok 2022 k. 54).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron oraz w oparciu o wyżej wymienione dokumenty, które pochodziły od podmiotów uprawnionych do ich wystawienia i jako takie zasługiwały na przymiot wiarygodności. Zeznania stron odnajdowały swoje potwierdzenie w załączonych dokumentach.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje.

Podstawą materialno-prawną rozpoznania przedmiotowej sprawy stanową przepisy art. 60 § 2 kro oraz art. 138 kro.

Treść art. 60 § 2 kro wskazuje wprost, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

W treści powołanego przepisu występują dwie przesłanki, od których zależne jest powstanie tzw. rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego, tj. wyłączna wina rozkładu pożycia istniejąca po stronie małżonka, na którego ma być nałożony ten obowiązek, oraz istotne pogorszenie sytuacji na skutek rozwodu małżonka żądającego alimentów. Bez znaczenia jest zatem, czy małżonek niewinny znajduje się w niedostatku, albowiem wystarczające jest pogorszenie jego sytuacji materialnej wskutek orzeczenia rozwodu. Ocena, czy nastąpiło takie pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1998 r., III CKN 186/98).

Art. 135 § 1 kro stanowi, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Są to ustawowe kryteria, jakie należy brać pod uwagę przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego również na rzecz byłego małżonka. Powyższe uregulowanie nie daje małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, jednakże stanowi element, który przy określaniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego również należy brać pod uwagę.

Natomiast zgodnie z art. 138 kro w razie zmiany stosunków, każda ze stron może żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków następuje przez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów. Poprzez zmianę stosunków należy przede wszystkim rozumieć zarówno zmiany w statusie ekonomicznym uprawnionej wynikające z jej usprawiedliwionych potrzeb, jak i zmianę zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą chodzi tu o zmianę istotną bądź to w obszarze usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź też możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, czy też na obu tych płaszczyznach (tak uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. III CZP 91/86).

W przedmiotowej sprawie przesłanką, od której uzależnione jest powstanie obowiązku alimentacyjnego po stronie pozwanego nie jest stan niedostatku powódki, a istotne pogorszenie jej sytuacji materialnej spowodowanej przez rozwód, bowiem gdyby strony pozostawały nadal małżeństwem powódka mogłaby korzystać z majątku i możliwości zarobkowych pozwanego.

Powódka, wnosząc o podwyższenie alimentów w oparciu o przepis art. 138 kro, powoływała się na pogorszenie sytuacji materialnej, co bezsprzecznie zostało potwierdzone przeprowadzonym postępowaniem dowodowym. Powódka mieszka sama w mieszkaniu stanowiącym jej własność. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Obecnie jest na emeryturze i z tego tytułu uzyskuje świadczenie w wysokości 2100 zł. Kwota ta, łącznie z alimentami od pozwanego w wysokości 600 zł nie wystarcza na pokrycie jej usprawiedliwionych potrzeb, które kształtują się na poziomie ok. 2360 zł. Sytuacja finansowa powódki jest trudna, obecnie nie posiada środków pozwalających na zaspokojenie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb, również tych związanych z zakupem lekarstw, czy niezbędnych zabiegów.

Odnosząc się natomiast do sytuacji materialnej pozwanego podkreślić należy, że jego sytuacja finansowa polepszyła się od czasu ostatniego orzeczenia o alimentach. Pozwany przeszedł na emeryturę, a jego świadczenie emerytalne wynosi ok. 3400 zł. Zawarł ponownie związek małżeński. Żona pozwanego również korzysta ze świadczenia emerytalnego, zatem jego koszty mieszkaniowe powinny być dzielone na dwie osoby. W chwili obecnej stopa życiowa pozwanego jest nieco wyższa niż stopa życiowa powódki.

Przeprowadzone postępowanie wykazało i potwierdziło istotną zmianę stosunków pomiędzy stronami, zarówno w zakresie uzasadnionych potrzeb i kosztów utrzymania powódki, jak również sytuacji zarobkowej i majątkowej pozwanego. Od ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów minęło prawie 12 lat. Wpływ na zmianę kosztów utrzymania stron ma m.in. aktualny, powszechnie wiadomy fakt w postaci inflacji i wzrostu cen towarów oraz usług, który stanowi okoliczność od stron niezależną. Niezmiennym jest to, że powódka nie jest w stanie utrzymać się we własnym zakresie.

W chwili obecnej zarówno powódka, jak i pozwany otrzymują świadczenia emerytalne. Jednakże w świetle ujawnionych w toku sprawy okoliczności, sytuację majątkową pozwanego uznano za lepszą z uwagi na dużo wyższe świadczenie emerytalne, jak również fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego z aktualną żoną. Podczas gdy powódka musi utrzymywać się samodzielnie, co niewątpliwie aktualizuje obowiązek alimentacyjny jej byłego męża.

Zdaniem Sadu jednak kwota alimentów w wysokości 1200 zł, której domagała się powódka, wykraczałaby poza granice możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, wziąwszy pod uwagę jego stan zdrowia i koszty utrzymania. Sąd doszedł do przekonania, że jest on w stanie łożyć na rzecz powódki alimenty w kwocie 1000 zł. Jego dochody i wydatki w zestawieniu z dochodami i usprawiedliwionymi wydatkami powódki wskazują, że posiada on środki, którymi winien się podzielić z byłą żoną.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 138 kro. W oparciu o przepis art. 102 kpc , biorąc pod uwagę sytuacje ekonomiczną pozwanego, odstąpiono od obciążania go kosztami postępowania.