Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2020r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Grażyna Kursa

Protokolant: Aldona Maciończyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2020r. w R.

sprawy z powództwa H. W.

przeciwko F. W.

o alimenty

1)  zasądza od pozwanego F. W. na rzecz powódki H. W. alimenty w kwocie po 1500 zł (tysiąc pięćset złotych) miesięcznie płatne do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 9 lipca 2019r.;

2)  odstępuje od obciążania pozwanego kosztami postępowania w tym kosztami zastępstwa procesowego powódki;

3)  przyznaje na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. M. K. wynagrodzenie ze Skarbu Państwa w kwocie 2952zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) w tym VAT 552zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu;

4)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygnatura akt IV RC 386/19

UZASADNIENIE

Powódka H. W. domagała się zasądzenia od pozwanego F. W. alimentów w kwocie po 1500 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu żądania podała, że strony pozostają w związku małżeńskim od 1978 roku. Pozwany wyprowadził się od powódki 10 czerwca 2019 roku i od tego czasu nie partycypuje w kosztach jej utrzymania oraz w kosztach utrzymania domu. Powódka tymczasem otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 369 zł, a koszt jej utrzymania, biorąc pod uwagę podstawowe potrzeby, wynosi około 1450 zł miesięcznie, natomiast koszty utrzymania domu to około 450 zł miesięcznie. Powódka wskazała, że pozwany jest emerytowanym górnikiem, a jego świadczenie emerytalne wynosi około 3000 zł. (k. 3-5).

Pozwany początkowo, na rozprawie w dniu 23 października 2019 roku, częściowo uznał żądanie - do kwoty po 800 zł miesięcznie ( k. 65), natomiast w odpowiedzi na pozew , po ustanowieniu pełnomocnika z urzędu, wniósł o oddalenie powództwa w całości, zarzucając, że powódka nie wykazała wysokości swoich kosztów utrzymania. Nadto pozwany wskazał, że pozostaje z powódką w separacji faktycznej, zatem ustał jego obowiązek przyczynienia się do zaspokojenia potrzeb rodziny. Podał też, że od wielu lat ciężko choruje, pozostaje na specjalnej diecie oraz wymaga regularnych wizyt u lekarza. W ostatnim czasie leczył się w szpitalu, a po opuszczeniu szpitala 1 lutego 2020 roku zmuszony był wynająć pokój w hotelu z uwagi na brak możliwości wynajęcia mieszkania. Miesięczne koszty swojego utrzymania określił na kwotę 2357 zł. ( k. 100-104)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strony zawarły związek małżeński 1 kwietnia 1978 roku, nie toczy się pomiędzy nimi sprawa o rozwód, ani o separację.

W czerwcu 2019 roku pozwany wyprowadził się ze wspólnego miejsca zamieszkania i od tego czasu strony mieszkają oddzielnie. Gdy strony mieszkały razem, pozwany ponosił połowę kosztów utrzymania domu ( drugą połowę opłacał syn stron).

Powódka ma 61 lat, otrzymuje emeryturę w wysokości 369,71 zł. Choruje na nadciśnienie tętnicze oraz schorzenia związane ze wzrokiem.

Miesięczne koszty utrzymania powódki wynoszą 1400 zł , a składają się na nie:

- wyżywienie 600 zł;

- koszty leczenia 300 zł;

- odzież i obuwie 200 zł;

- dojazdy na leczenie i do sklepu 150 zł;

- środki czystości 100 zł;

- telefon 50 zł.

Powódka mieszka z synem oraz jego żoną i dziećmi w domu, który wraz z pozwanym przekazała synowi w drodze darowizny w 2011 roku, strony mają ustanowioną dożywotnią i bez wynagrodzenia służebność mieszkania. Powódka zajmuje parter, natomiast syn z rodziną pierwsze piętro. Syn stron zobowiązał się do sprawowania nad rodzicami opieki w chorobie i starości oraz sprawienia im pogrzebów. Powódka samodzielnie ponosi koszty utrzymania części domu, którą zajmuje, tj.:

- opał 150 zł;

- energia elektryczna 100 zł;

- gaz 50 zł;

- woda 30 zł;

- abonament telewizyjny 70 zł;

- wywóz śmieci 18,50 zł,

co łącznie stanowi : 418,50 zł

Kiedy strony mieszkały razem pozwany nadużywał alkoholu i wulgarnie wyzywał powódkę. Pomimo tego powódka deklaruje, że nadal kocha męża i w każdej chwili może on wprowadzić się z powrotem. Kiedy był w szpitalu, odwiedzała go, jednak pozwany nie życzył sobie jej obecności.

( dowód: odpis aktu małżeństwa stron k. 7, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 8, wypis aktu notarialnego k. 39-43, zeznania powódki k. 110v, zeznania pozwanego k. 110v-111)

Pozwany ma 65 lat, otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 3820,35 zł. Poza emeryturą nie ma innych źródeł dochodów. W okresie od grudnia 2019 roku do 11 lutego 2020 roku przebywał w szpitalu w B. - choruje na nowotwór złośliwy odbytnicy.

Po opuszczeniu wspólnego miejsca zamieszkania pozwany początkowo zamieszkiwał w hotelach, ponosząc koszty noclegu w wysokości około 1000-1300 zł. Od marca 2020 roku wynajmuje mieszkanie, miesięczny koszt najmu wynosi 600 zł. Koszty zużycia prądu, wody, gazu oraz wywozu śmieci wynoszą 300 zł miesięcznie. Miesięczne koszty utrzymania pozwanego kształtują się następująco:

- 600 zł wyżywienie;

- 70 zł polisa na życie;

- 100 zł odzież;

- 100 zł dojazd do lekarza;

- 170 zł środki czystości,

co łącznie stanowi kwotę 1040 zł.

Koszty leczenia pozwanego w całości pokrywane są z polisy ubezpieczeniowej, jednorazowo otrzymał kwotę 500 zł na zakup lekarstw.

Pozwany nie posiada żadnego majątku, spłaca pożyczkę, którą pobrał w wysokości 5000 zł w związku z wynajmem mieszkania, miesięczna rata spłaty wynosi 250 zł, do tej pory spłacił trzy raty.

Pozwany przyznał, że kiedy ma pieniądze to pije piwo oraz, że był karany za groźby.

( dowód: dokumentacja medyczna k. 25-32, 44-55, faktury za usługi hotelowe k. 34-35, 107, karty informacyjne leczenia szpitalnego k. 36-38, decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. k. 56-57, rozliczenie PIT 40 A k. 58-58v, zaświadczenia o pobycie w szpitalu k. 76, 84, zlecenie na zaopatrzenie na wyroby medyczne k. 105, potwierdzenie wystawionych zleceń k. 106 zeznania pozwanego k. 110v-111).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zeznań stron oraz w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty szczegółowo powyżej opisane. Zeznania stron w szerokim zakresie znajdują potwierdzenie w załączonych dokumentach. Sąd pominął niektóre koszty utrzymania wskazane przez strony, m.in. koszty najmu pokoju w hotelu ponoszone przez pozwanego. W ocenie Sądu koszty te nie należą do usprawiedliwionych, albowiem pozwany wyprowadził się dobrowolnie, a powódka deklaruje, że mąż w każdej chwili może wrócić do domu. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z treścią art. 27 kro oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Celem obowiązku przewidzianego w powołanym przepisie jest uzyskanie od obojga małżonków środków materialnych dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rodziny jako całości oraz zaspokojenia uzasadnionych potrzeb jej poszczególnych członków przy zachowaniu zasady równej stopy życiowej. Zgodnie z przeważającym w doktrynie poglądem, faktyczne rozłączenie małżonków nie powoduje zniesienia obowiązku z art. 27 kro. Trwa bowiem nadal rodzina założona przez zawarcie związku małżeńskiego i obowiązuje w niej, jako konsekwencja równości praw i obowiązków małżeńskich, zasada jednakowej stopy życiowej ( orzeczenie Sądu Najwyższego z 20.07.1946r. C III 383/46, PiP 1947 nr 9 , uchwała Sądu Najwyższego z 19.09.1947r. C. P.. 7/47, PiP 1947, nr 12, uchwała Sądu Najwyższego 29.01.1960r. I CO 43/59 OSPiKA 1960, poz. 145). Według wytycznych Sądu Najwyższego przesłanką roszczenia a art. 27 kro jest często niezdolność do pracy uprawnionego małżonka lub ograniczenie jego możliwości zarobkowych, wynikające z prowadzenia wspólnego gospodarstwa. Taka sytuacja występuje, na przykład, gdy małżonek niezdolny do pracy lub ograniczony w możliwościach zarobkowych nie ma wystarczających źródeł dochodu na zaspokojenie swych potrzeb.

Obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, ma charakter obligatoryjny i bezwzględny.

W niniejszej sprawie strony pozostają w związku małżeńskim, a zatem jako małżonkowie są oni zobowiązanymi z mocy prawa do wzajemnej pomocy, czego obecnie pozwany z własnej woli nie czyni.

Jedynym dochodem powódki jest emerytura w wysokości 369 zł, co nawet w minimalnym stopniu nie pozwala na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb (wyżywienie, odzież, środki czystości, lekarstwa). Powódka wysokość swoich kosztów utrzymania określiła na kwotę 1400 zł miesięcznie i Sąd nie kwestionuje tej kwoty. Poza tym powódka ponosi koszty utrzymania części domu, którą zajmuje. Pozwany podnosił, że kiedy dom został przekazany na podstawie umowy darowizny synowi, na rzecz stron została ustanowiona służebność mieszkania i syn zobowiązał się do opieki względem rodziców w okresie choroby oraz starości. Darowizna jednak miała miejsce w 2011 roku i dopóki pozwany mieszkał razem z powódką, ponosił połowę kosztów utrzymania domu, nadto z umowy darowizny wynika, że służebność mieszkania jest bez wynagrodzenia, co nie jest jednoznaczne z tym, że na syna stron przeszedł obowiązek całkowitego utrzymania rodziców.

Pozwany otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości 3.820,35 zł. Od marca 2020 roku wynajmuje mieszkanie, koszt najmu wynosi 600 zł miesięcznie, za prąd, wodę, gaz i wywóz śmieci płaci 300 zł miesięcznie, koszty swojego utrzymania określił na kwotę 1040 zł ( wyżywienie, odzież , dojazdy do lekarza, środki czystości, polisa ubezpieczeniowa), dodatkowo spłaca pożyczkę w ratach po 250 zł miesięcznie. Po opłaceniu kosztów utrzymania pozwanemu pozostaje do dyspozycji kwota około 1860 zł. Podkreślić należy, że pozwany nie był zmuszony do wyprowadzenia się z domu, samodzielnie podjął decyzję o zmianie miejsca zamieszkania, co spowodowało potrzebę ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z wynajmem.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania uznać należy, że kwota alimentów w wysokości po 1500 zł miesięcznie na rzecz powódki mieści się w granicach możliwości finansowych i majątkowych pozwanego, a jednocześnie jest adekwatna do usprawiedliwionych potrzeb powódki.

W tej sytuacji Sąd uznał żądanie alimentów za zasadne i orzekł jak w sentencji na podstawie art. 27 kro. Rygor natychmiastowej wykonalności nadano w oparciu o przepis art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

Z uwagi na sytuację finansową pozwanego, na mocy art. 102 kpc odstąpiono od obciążenia go kosztami postępowania, w tym także kosztami zastępstwa procesowego powódki, uznając, iż zaszła szczególna okoliczność przemawiająca za zastosowaniem tej regulacji. Powołany wyżej przepis dopuszcza możliwość odstąpienia od zasady odpowiedzialności za wynik procesu w wypadkach szczególnie uzasadnionych i pozwala na nieobciążanie przegrywającego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Ocena, czy takie przypadki rzeczywiście występują, została pozostawiona uznaniu sądu, a kontrola instancyjna dotyczy tylko sytuacji, gdy zastosowanie omawianego przepisu nastąpiło z rażącym naruszeniem zasad przewidzianych w tym przepisie, gdy ocena sądu jest dowolna i pozbawiona uzasadnionych podstaw, albo gdy sąd w ogóle nie uzasadnił zastosowania tego przepisu. Zważyć należy, że pozwany już w trakcie postępowania został zwolniony od ponoszenia kosztów postępowania w całości i ustanowiono dla niego pełnomocnika z urzędu. Jakkolwiek przy zastosowaniu przepisu art. 102 kpc nie można za wystarczającą przesłankę uznać jedynie trudnej sytuacji materialnej pozwanego, to w niniejszej sprawie należy uwzględnić także wysokość kosztów obciążających stronę przeciwną. Koszty zastępstwa procesowego powódki bowiem, którymi miałby być obciążony pozwany wynoszą 3600 zł. ( § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz. U. poz 1800 ze zm.) Uwzględniając wysokość świadczenia pozwanego, koszty jego utrzymania i nałożony obowiązek alimentacyjny, nie miałby on możliwości uiszczenia takiej kwoty, która w zasadzie jest równa jego miesięcznemu dochodowi.

Ustalając, z kolei, wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego z urzędu, zastosowanie miał - § 8 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. z 2019r. poz.18) , według którego przyznano kwotę 2400 zł podwyższoną o należną stawkę VAT, uwzględniając, że koszty pomocy prawnej świadczonej z urzędu nie zostały pokryte ani w części ani w całości.