Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2023r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Grażyna Grzybczyk

Protokolant: Natalia Cyburt

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 września 2023r. w R.

sprawy z powództwa małoletnich D. K., J. K. (1) i M. K. reprezentowanych przez ojca P. K.

przeciwko J. K. (2) działającej przez kuratora adw. M. W.

o podwyższenie alimentów

1)  podwyższa alimenty od pozwanej J. K. (2) na rzecz małoletnich D., J. i M. rodzeństwa K. z kwoty po 200 zł (dwieście złotych) miesięcznie na rzecz każdego z nich do kwoty 250 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych) miesięcznie na rzecz każdego z nich, łącznie 750 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych) miesięcznie, płatne do rąk ojca P. K. do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 października 2023r., a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem tut. Sądu z 21 czerwca 2021r. w sprawie IV RC 214/21;

2)  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3)  odstępuje od obciążania stron kosztami postępowania za postępowanie przed sądem I instancji, w tym kosztami zastępstwa procesowego;

4)  wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygnatura akt: IV RC 315/23

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 11 września 2023 roku

Małoletni powodowie J., M. i D. rodzeństwo K. działający przez ojca P. K. domagali się od pozwanej J. K. (2) podwyższenia alimentów na rzecz każdego z małoletnich powodów z dotychczasowej kwoty po 200 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie, tj. łącznie 1500 zł miesięcznie, płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca, do rąk ojca małoletnich, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 marca 2023 roku.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że sytuacja faktyczna małoletnich powodów od czasu ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów ulegała istotnej zmianie, co związane jest z procesem dorastania oraz okolicznościami zewnętrznymi, które sprawiły, że koszty niezbędnego utrzymania małoletnich wzrosły. Usprawiedliwione potrzeby małoletniej J. K. (1) wynoszą co najmniej 1.427 zł miesięcznie. Obecnie uczęszcza ona do II klasy szkoły ponadpodstawowej, osiąga dobre wyniki w nauce, jest ogólnie zdrowa. Koszty utrzymania małoletniego D. K. wynoszą co najmniej 1.292 zł miesięcznie. D. K. uczęszcza do 8 klasy szkoły podstawowej, cierpi na zaburzenia neurologiczne, które są wynikiem tego, że pozwana spożywała alkohol w czasie ciąży. Usprawiedliwione potrzeby małoletniej M. K. wynoszą co najmniej 1.407 zł miesięcznie. Małoletnia powódka uczęszcza do 4 klasy szkoły podstawowej. Jej ogólny stan zdrowia jest dobry, ale podobnie jak brat cierpi na zaburzenia neurologiczne będące wynikiem spożywania alkoholu w czasie ciąży. Do powyższych kosztów należy również doliczyć udział w opłatach mieszkaniowych, które w gospodarstwie domowym zamieszkiwanym przez małoletnich powodów są dzielone na 6 osób, co stanowi kwotę ok. 241 zł miesięcznie na jednego członka rodziny. Możliwości zarobkowej i majątkowe ojca małoletnich powodów nie są wysokie, ale wykorzystywane są przez niego w całości. Jest on zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy z minimalnym wynagrodzeniem w wysokości 1.350 zł netto. Podejmuje prace dorywcze, dzięki którym uzyskuje dodatkowo kwoty od 500-700 zł miesięcznie. Nie posiada wartościowego majątku ani oszczędności. Aktualnie wszystkie koszty utrzymania małoletnich spoczywają na ojcu, albowiem pozwana nie łoży dotychczas zasądzonych alimentów. Wedle twierdzeń z uzasadnienia pozwu, możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanej należy ocenić jako przeciętne, bowiem gdyby wykorzystywała wszystkie swoje możliwości powinna osiągać przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Pozwana nie interesuje się małoletnimi powodami, jak również nie utrzymuje z nimi kontaktów.

W odpowiedzi na pozew kurator osoby niepełnosprawnej – pozwanej J. K. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów profesjonalnego zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazano, że J. K. (2) jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, poruszającą się na wózku, obecnie zamieszkuje w Domu Pomocy Społecznej (...) w L.. Pozwana przebyła chorobę alkoholową. Pozwana nie ma miejsca zamieszkania ani możliwości podjęcia zatrudnienia, dlatego nie jest w stanie płacić alimentów. Jedynym źródłem utrzymania pozwanej jest zasiłek stały w wysokości 560,16 złotych oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 215,84 zł. Środki te w większości przeznacza na (...), żyje na bardzo niskiej stopie życiowej. Wobec powyższego twierdzenia strony powodowej o przeciętnych możliwościach zarobkowych pozwanej są bezzasadne. Pozwana stara się również odbudować relacje z dziećmi.

Na rozprawie 11 września 2023 roku strona powodowa podtrzymała swoje stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia powódka J. K. (1) urodzona (...) w R. pochodzi z nieformalnego związku (...) obecnie K.. P. K. uznał dziecko przed kierownikiem stanu cywilnego.

Małoletni powód D. K. urodzony (...) w R. pochodzi ze związku (...).

Małoletnia powódka M. K. urodzona (...) w R. pochodzi ze związku (...).

Rodzice małoletniej rozstali się.

Małoletnia M. K. i D. K. przebywali w rodzinnym domu dziecka od lutego 2017 roku.

Matka małoletnich nadużywała alkoholu, nie utrzymywała abstynencji. Prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z byłym konkubentem T. P.. Sama nie posiadała wystarczających środków na swoje utrzymanie. Leczyła się psychiatrycznie, posiadała zadłużenie, także w związku z obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz dzieci.

Ostatnio alimenty na małoletnich powodów zostały ustalone wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 21 czerwca 2021 roku, sygn. IV RC 214/21 w wysokości po 200 zł do rąk rodziny zastępczej A. i W. K., począwszy od 5 maja 2021 roku.

Na mocy postanowienia tut. Sądu z dnia 5 lipca 2022 roku w sprawie o sygn. IV Nsm 592/22 ojcu małoletnich powodów P. K. została przywrócona władza rodzicielska nad dziećmi.

Małoletni powodowie aktualnie zamieszkują wspólnie ze swoim ojcem, jego partnerką oraz dzieckiem partnerki. Ojciec małoletnich obecnie jest zatrudniony na połowę etatu i z tego tytułu osiąga wynagrodzenie w wysokości ok. 1.350 zł netto miesięcznie. Nadto podejmuje się pracy dorywczych i z tego tytułu uzyskuje dodatkowo ok. 500-700 zł miesięcznie. Ponadto ojciec małoletnich powodów posiada względem nich znaczne zadłużenie alimentacyjne.

Małoletnia J. K. (1) ma 16 lat, obecnie uczęszcza do III klasy szkoły średniej w Zespole Szkół (...). Osiąga dobre wyniki w nauce. Jest ogólnie zdrowa. Sporadycznie choruje.

Miesięczne koszty utrzymania małoletniej kształtują się następująco:

- wyżywienie 300 zł;

- odzież i obuwie ok. 150 zł;

- zakup chemii gospodarczej ok. 50 zł

- zakup środków higieny osobistej ok. 70 zł

- zakup lekarstw i witaminy ok. 40 zł

- wydatki szkolne 160 zł

- leczenie stomatologiczne 200 zł rocznie, tj. ok. 17 zł miesięcznie;

- fryzjer 40 zł;

- rozrywka i kieszonkowe ok. 50 zł

- abonament telefoniczny ok. 60 zł

- wypoczynek letni i zimowy o. 100 zł miesięcznie

Łącznie: 1.427 zł

Małoletni powód D. K. ma 14 lat, rozpoczął naukę w szkole zawodowej. Realizuje praktyki zawodowe. Osiąga przeciętne wyniki w nauce, wymaga korepetycji z języka polskiego, matematyki oraz fizyki. Jego ogólny stan zdrowia jest dobry, lecz cierpi na zaburzenia neurologiczne wymagające stałej opieki neurologicznej i psychiatrycznej. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności oraz orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Miesięczne koszty utrzymania małoletniego kształtują się następująco:

- wyżywienie ok. 300 zł;

- odzież i obuwie ok. 200-300 zł;

- zakup chemii gospodarczej ok. 50 zł

- zakup środków higieny osobistej ok. 70 zł

- zakup lekarstw i witaminy ok. 40 zł

- wydatki szkolne ok. 60 zł

- leczenie stomatologiczne 200 zł rocznie, tj. ok. 17 zł miesięcznie;

- fryzjer 25 zł;

- rozrywka i kieszonkowe ok. 50 zł

- abonament telefoniczny ok. 30 zł

- wypoczynek letni i zimowy o. 100 zł miesięcznie

Łącznie: ok. 1.200 zł

Małoletnia M. K. ma 12 lat, obecnie uczęszcza do piątej klasy szkoły podstawowej. Powtarzała jeden rok edukacji szkolnej z uwagi na skutki zaburzeń neurologicznych. Osiąga przeciętne wyniki w nauce. Będzie korzystała z dodatkowych zajęć szkolnych z języka polskiego, języka angielskiego oraz matematyki. Z wymienionych przedmiotów wymaga również korepetycji. Jest ogólnie zdrowa, leczy się neurologicznie. Małoletnia posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Rozpoznano u niej FAS. Posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Miesięczne koszty utrzymania małoletniej kształtują się następująco:

- wyżywienie 150-200 zł;

- odzież i obuwie ok. 150 zł;

- zakup środków czystości ok. 100 zł

- zakup lekarstw i witaminy ok. 40 zł

- wydatki szkolne 160 zł

- leczenie stomatologiczne 200 zł rocznie, tj. ok. 17 zł miesięcznie;

- fryzjer 40 zł;

- rozrywka i kieszonkowe ok. 50 zł

- abonament telefoniczny ok. 50 zł

- wypoczynek letni i zimowy o. 100 zł miesięcznie

Łącznie: 1.407 zł

P. K. ma obecnie 34 lat. Sam posiada zadłużenie z tytułu alimentów na dzieci w wysokości ponad 130 tyś złotych. Egzekucja jest bezskuteczna. Jest osobą zdrową, nie posiada żadnego majątku. Jest zatrudniony w firmie (...) w charakterze pomocnika hydraulika. Pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1500-2000 zł miesięcznie, nie podlega ono zajęciu komorniczemu. Prócz tego wykonuje prace dorywcze, dzięki którym otrzymuje dodatkowo 500-600 złotych miesięcznie.

Pozwana J. K. (2) ma obecnie 35 lat. Przebywa od 29 września 2022 roku w Domu Pomocy Społecznej (...) w L.. Posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym. Jest osobą niezdolną do pracy i wymaga w pełnieniu ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Postanowieniem tut. Sądu z dnia 9 grudnia 2021 roku ustanowiono dla pozwanej kuratora w osobie adw. M. W.. Kurator jest uprawniony do prowadzenia bieżących spraw życia codziennego jak również do prowadzenia wszelkich spraw majątkowych oraz urzędowo-socjalnych . Pozwana cierpi na chorobę alkoholową, ma problem z poruszaniem się, posiada znaczną nadwagę. Leczy się psychiatrycznie. Utrzymuje się z zasiłków, z których 70% przeznaczonych jest na opłatę za dom pomocy. Nie posiada żadnego majątku.

( dowód : akta sprawy IV RC 214/21, akta sprawy IV Op 63/21 w szczególności postanowienie z dnia 9 grudnia 2021 roku oraz sprawozdania opiekuńcze, wywiady kuratora, postanowienie o przywróceniu władzy rodzicielskiej k. 8, zaświadczenie lekarskie k. 9 i następne wraz z opinią neurologopedyczną, orzeczenie o niepełnosprawności k. 14, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. 15-18, opinie (...) k. 18, opinią neurologopedyczną k. 20, zaświadczenie k. 22-23, orzeczenie o niepełnosprawności k. 24, zaświadczenie o egzekucji k. 29, decyzja o przyznaniu świadczenia k. 55, decyzja o przyznaniu zasiłku pielęgnacyjnego k.57, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 58 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, szczegółowo powyżej opisane oraz korespondujące z nimi zeznania powoda. Sąd ocenił materiał dowodowy jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a Sąd uznał przeprowadzone postępowanie dowodowe za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro, każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 kro, uzależniając go od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r., III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15).

Zgodnie z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przy czym chodzi tu o zmianę istotną bądź to
w obszarze usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź też możliwości majątkowych
i zarobkowych zobowiązanego, czy też na obu tych płaszczyznach. (uchwała Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 roku III CZP 91/86).

Wysokość dotychczasowego świadczenia alimentacyjnego została ustalona 2 lata temu. Z pozwem wystąpił wówczas Dyrektor Ośrodka Pomocy (...) w R. działający na rzecz małoletnich J. K. (1), D. K. i M. K. reprezentowanych przez rodzinę zastępczą – A. i W. K., u której przebywali małoletni.

Przeprowadzone postępowanie w niniejszej sprawie wykazało istotną zmianę stosunków pomiędzy stronami, odnotowaną w płaszczyźnie uzasadnionych kosztów utrzymania uprawnionych.

Wpływ na zmianę kosztów utrzymania małoletnich dzieci stron ma aktualny, powszechnie wiadomy fakt w postaci inflacji i wzrostu cen towarów oraz usług, który stanowi okoliczność od stron niezależną. W rozpatrywanym okresie wyraźnie wzrosły ceny zwłaszcza żywności i odzieży.

Istotną niezmienną jest to, że małoletni powodowie, nadal uczą się i nie posiadają własnych możliwości zarobkowych. Nie dysponują także majątkiem, który mógłby stanowić źródło ich utrzymania. Wykazane przy tym koszty utrzymania odpowiadają minimalnym wydatkom małoletnich w wieku powodów. Nie bez znaczenia jest również fakt, że małoletni D. i M. K. wobec zaburzeń neurologicznych są dziećmi wymagającymi specjalistycznej opieki i kształcenia, co wiąże się ze zwiększonymi wydatkami.

Tym samym uznać należy, że zaszły okoliczności przemawiające za zmianą w zakresie wysokości świadczenia alimentacyjnego po stronie uprawnionych małoletnich.

W czasie ostatniego ustalenia alimentów dzieci znajdowały się w pieczy zastępczej, matka małoletnich nadużywała alkoholu i nie utrzymywała abstynencji. Zamieszkiwała osobno, prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z byłym konkubentem T. P.. Nie posiadała wystarczających środków na swoje utrzymanie, nadto leczyła się psychiatrycznie, posiadała zadłużenie, także w związku z obowiązkiem alimentacyjnym na rzecz dzieci. Ojciec małoletnich był pozbawiony władzy rodzicielskiej.

Ojcu małoletnich przywrócono władzę rodzicielską nad małoletnimi dopiero mocą postanowienia z dnia 5 lipca 2022 roku. Do tego czasu małoletni pozostawali pod pieczą rodziny zastępczej, która ponosiła koszty ich utrzymania.

Obecnie matka małoletnich przebywa w domu pomocy społecznej w L.. Nie posiada swojego mieszkania, ani majątku. Jej źródłem utrzymania nadal pozostają zasiłki, których 70% pobieranych jest przez (...) z tytułu pobytu pozwanej. Nie posiada kontaktu z dziećmi. Ojciec małoletnich obecnie pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, dodatkowo wykonując prace dorywcze.

Wskazać należy, że obowiązek alimentacyjny wobec dziecka ciąży na obojgu rodzicach, ale nie oznacza to, że jest równy.

Ustalona kwota raty alimentacyjnej w wysokości 250 zł w obecnych warunkach ekonomicznych i materialnych pozwanej przedstawia wartość jedynie symboliczną. Jest oczywistym, że ustalona wysokość alimentów obciążających matkę małoletnich nie zaspokoi nawet minimalnych podstawowych ich potrzeb. Sąd wziął jednak pod uwagę okoliczność, że rodzic winien dzielić się z małoletnimi nawet najszczuplejszym dochodem. Sąd jednocześnie dostrzegł, że pozwana jest osobą, wobec której orzeczono całkowitą niezdolność do pracy, jest ona osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, toteż jej możliwości zarobkowych z całą pewnością nie można uznać za przeciętne. Z kolei ojciec małoletnich jest osobą młodą, w pełni sił, zdolną do pracy zawodowej. Sąd uwzględnił jednocześnie okoliczność, że ojciec małoletnich swój obowiązek alimentacyjny spełnia także poprzez własne starania o małoletnich.

Reasumując zatem wszystkie ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sąd doszedł do przekonania, że zgłoszone przed Sądem przez stronę powodową żądanie zwiększenia alimentów na rzecz małoletnich powodów zasługiwało co do zasady na częściowe uwzględnienie w odniesieniu do kwoty 250 zł miesięcznie. Natomiast w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 wyroku Sąd orzekł na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

W punkcie 3 Sąd na podstawie art. 102 kpc odstąpił od obciążania stron wszelkimi kosztami postępowania za postępowanie przed sądem I instancji, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

sędzia Grażyna Grzybczyk