Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2023r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Jerzy Cisowski

Protokolant: Marzena Papiernik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 października 2023r. w R.

sprawy z powództwa P. C.

przeciwko R. C.

o alimenty

1)  zasądza alimenty od R. C. na rzecz jego syna P. C. po 1300 zł (jeden tysiąc trzysta złotych) miesięcznie, płatne począwszy od 1 listopada 2023 roku z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

2)  nadaje rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi w punkcie 1;

3)  oddala powództwo w pozostałej części;

4)  zasądza od R. C. na rzecz P. C. 1600,00 zł (jeden tysiąc sześćset złotych) jego kosztów procesu.

5)  zwalnia R. C. od kosztów sądowych.

Sygn. akt IV RC 171/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 31 października 2023 roku

Powód P. C. domagał się zasądzenia od pozwanego R. C. alimentów na jego rzecz w kwocie po 1600 zł miesięcznie, płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 marca 2023 roku.

W uzasadnieniu wskazano, że powód jest pełnoletnim synem pozwanego. Pomimo, że powód osiągnął pełnoletniość to w dalszym ciągu nie usamodzielnił się finansowo, albowiem kontynuuje naukę. Nie posiada majątku, ani nie uzyskuje żadnych dochodów. Miesięczne wydatki powoda oceniono w pozwie na kwotę nie mniejszą niż 2600 zł miesięcznie. Powód cierpi na poważne zmiany trądzikowe wymagające leczenia dermatologicznego, nadto z przyczyn leżących po stronie pozwanego powód zmuszony był do szukania wsparcia psychologicznego. Aktualnie strony zamieszkują oddzielnie, albowiem z początkiem marca 2023 roku powód wyprowadził się wraz z matką i małoletnim bratem z dotychczasowego miejsca zamieszkania tj. wspólnego domu rodziców do domu dziadków macierzystych. Matka powoda pracuje zawodowo, z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3500-4000 złotych miesięcznie. Nie jest w stanie ponosić kosztów utrzymania powoda w kwocie większej niż 1000 zł miesięcznie, posiada na swoim utrzymaniu również młodszego syna. Powód zwrócił się do pozwanego o dobrowolne łożenie rat alimentacyjnych w kwocie po 1600 zł miesięcznie, ale propozycja ta pozostała bez odpowiedzi pozwanego. Pozwany nie utrzymuje kontaktu z powodem, (k. 3-5)

W odpowiedzi na pozew, pozwany R. C. uznał żądanie powództwa do kwoty po 600 zł miesięcznie, w pozostałym zakresie wnosząc o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów procesu od powoda według norm przepisanych.

Uzasadniając stanowisko pozwany wskazał, że powód nie udowodnił swojego żądania a przedstawione w pozwie kwoty nie zostały udokumentowane. Podniósł nadto, że powód wraz z matką wyprowadził się z dotychczasowego miejsca zamieszkania po decyzji matki powoda. Pozwany jest pracownikiem KWK, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 4000-5000 zł miesjęcznie. Dołączony do odpowiedzi na pozew wykaz miesięcznych wydatków pozwanego w kwietniu 2023 roku opiewa na kwotę ponad 5.200 złotych miesięcznie (k. 18-19 oraz k. 26-28).

W piśmie z dnia 22 czerwca 2023 foku powód w całości podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, w szczególności wyliczenia dotyczące kosztów swojego utrzymania, wskazując, że kwota ta nie może być uznana za zawyżoną. Do pisma dołączono m.in. kopie paragonów i faktur oraz dokumentację dermatologiczną powoda (k. 50-52).

Na posiedzeniu w dniu 24 października 2023 roku powód zgłosił do negocjacji kwotę świadczenia alimentacyjnego w wysokości 1400 zł (k. 119).

Natomiast na posiedzeniu w dniu 31 października 2023 roku pozwany oświadczył, że w ramach dotychczasowych negocjacji akceptuje kwotę alimentów w wysokości 1300 zł z ustaleniem płatności od listopada 2023 roku. Strony pozostawały w sporze co do kosztów zastępstwa adwokackiego, (k. 120).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód P. C. ur. (...) jest synem pozwanego R. C. i I. C..

(dowód: odpis skrócony aktu urodzenia - k. 7.)

Powód ma obecnie 19 lat. W roku szkolnym 2022/2023 był uczniem klasy czwartej w Technikum nr 2 w Zespole Szkół (...) w R.. Powód kształci się w zawodzie technik informatyk. Obowiązki szkolne wykonuje bez zastrzeżeń i sumiennie. Nie spóźnia się na zajęcia, a nieliczne nieobecności są natychmiast usprawiedliwiane. Ma wysoką frekwencję na zajęciach, a jego średnia ocen wynosi 4,2. Powód programowo ma ukończyć szkołę w 2024 roku. Po ukończeniu szkoły planuje rozpocząć naukę na studiach wyższych.

(dowód: opinia szkolna - k. 53, zaświadczenie szkoły- k. 94, protokół- k. 119)

W marcu 2023 roku powód razem z matką oraz młodszym bratem wyprowadził się z domu rodzinnego w którym zamieszkiwali razem z pozwanym. Obecnie zamieszkują wspólnie w domu dziadków macierzystych. Od tego czasu powód pozostaje na całkowitym utrzymaniu swojej matki.

Miesięczne koszty utrzymania powoda przedstawiają się następująco:

-

30 zł - woda;

-20 zł-prąd;

-15 zł-gaz;

-

20 zł - wywóz nieczystości;

-

35 zł - śmieci;

-170 zł - ogrzewanie (ok. 1000 zł na osobę w sezonie grzewczym)

-

800 zł - wyżywienie;

-

300 zł - odzież i obuwie;

-

360 zł - koszty leczenia (stomatologicznego, psychologicznego, dermatologicznego);

-

200 zł - środki czystości;

-

30 zł - telewizja, Internet;

-

39 zł - abonament telefoniczny;

-

60 zł - bilet miesięczny;

-

250 zł - artykuły szkolne i pomoce naukowe;

-115 zł - siłownia;

-100 zł - kieszonkowe;

-100 zł - koszt utrzymania psa;

-

50 zł - paliwo (łącznie ok. 150 zł miesięcznie);

Łącznie: 2694 zł

Powód cierpi na poważne zmiany trądzikowe wymagające leczenia dermatologicznego, nadto z przyczyn leżących po stronie pozwanego powód zmuszony był do szukania wsparcia psychologicznego.

Matka powoda I. C. jest zatrudniona jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr (...) w R. i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie ok. 3500-4000 zł miesięcznie. Od marca 2023 roku sprawuje osobistą pieczę nad powodem oraz jego młodszym bratem - P., który ma 12 lat.

(dowód: protokół - k. 119-119v, rachunki, paragony, faktury i potwierdzenia przelewów powoda - k. 54-35, k. 61-86, k. 91-93, dokumentacja medyczna powoda - k. 56-59, zaświadczenie o zarobkach matki powoda - k. 90)

Pozwany R. C. ma 44 lata, jest pracownikiem kopalni węgla kamiennego. Obecnie jest zatrudniony w (...) Grupie (...), osiągając z tego tytułu dochód rzędu 4000-5000 zł netto miesięcznie. Pozwany otrzymuje również premie oraz dodatki tj. „barbórka", „rekompensata węglowa", czy tzw. „czternastka". Pozwany mieszka w domu rodzinnym, w którym uprzednio mieszkał również z powodem, matką powoda oraz młodszym synem.

Miesięczne koszty utrzymania pozwanego przedstawiają się następująco:

-

60 zł - woda;

-150 zł - prąd;

-

35 zł - śmieci;

-

233 zł - ogrzewanie (ok. 1400 zł w sezonie grzewczym);

-

1000 zł - wyżywienie;

-100 zł - środki czystości;

-100 zł - leki;

-

85 zł - telewizja i (...);

-

200 zł - paliwo;

-

300 zł - odzież i obuwie;

Łącznie: 2263 zł

(dowód: dokumentacja medyczna pozwanego - k. 21-22, dokumentacja KP w G. - k. 23- 25, wykaz wydatków pozwanego w miesiącu kwietniu 2023 roku - k. 26-28, rachunki, faktury oraz potwierdzenia przelewów pozwanego - k. 29-48, wykaz zarobków pozwanego - k. 118)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej opisane dowody, które Sąd uznał za spójne logiczne i nie budzące wątpliwości.

Sąd nie uwzględnił wskazywanych przez strony wydatków na prezenty okazjonalne, albowiem ich wybór winien pozostawać w indywidualnej kwestii każdego z rodziców.

Mając na uwadze wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego Sąd zmiarkował niektóre wydatki stron, uznając, je za zawyżone, bowiem przekraczają pewien przeciętny poziom, m.in. po stronie pozwanego wskazywany miesięczny koszt leków (300 zł), podczas gdy pozwany nie choruje przewlekle, a wskazywany zwiększony wydatek na ten cel w kwietniu 2023 roku był związany z pobiciem pozwanego, czy opłaty za prąd (446 zł), bowiem przedłożone przez pozwanego rozliczenie obejmowało również miesiąc luty 2023 roku, kiedy to rodzina pozwanego mieszkała wspólnie z nim, a także okresowe sprawdzenie licznika (127 zł).

Ponadto Sąd miał na uwadze negocjacje stron odnośnie wysokości obowiązku alimentacyjnego pozwanego na rzecz powoda, a zwłaszcza oświadczenie pozwanego złożone na posiedzeniu w dniu 31 października 2023 roku, iż akceptuje kwotę alimentów w wysokości 1300 zł z ustaleniem płatności od listopada 2023 roku.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie okazało się wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

i

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 k.r.o. każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 k.r.o., uzależniając go z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć te, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Będą to zatem nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu jego zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić.

Należy przy tym podkreślić, że opisane, usprawiedliwione potrzeby w przypadku dziecka uprawnionego do alimentów powinny być przy tym oceniane całościowo, a zatem nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych podmiotów zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co jednoznacznie wskazano w orzecznictwie

Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r., III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15).

Podkreślenia wymaga, że do możliwości zarobkowania poza podstawowym wynagrodzeniem wlicza się ponadto wszelkiego rodzaju premie, nagrody, świadczenia z funduszu socjalnego, dodatki itp. Sąd określając status zarobkowy zobowiązanego nie opiera się wyłącznie na kwotach aktualnie osiąganych dochodów, lecz przede wszystkim sprawdza jego możliwości zarobkowe oraz to czy zostały one w pełni wykorzystane (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 r., III CR 212/58)..

Podzielić należy wyrażony w judykaturze pogląd, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku "troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka" i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 k.r.o.). Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności - przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zalezy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania, dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawianie go środków materialnych, niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, pozostawałoby zatem w sprzeczności ze wspomnianym wyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim (wyrok SN z 14 listopada 1997 r., III CKN 257/97).

Zaaprobować również należy stanowisko, iż osiągnięcie samodzielności przez dziecko, w rozumieniu art. 133 § 1 k.r.o., zakłada zdobycie przez nie odpowiadających jego uzdolnieniom i predyspozycjom kwalifikacji zawodowych. Rodzice winni zatem łożyć na utrzymanie i wykształcenia także pełnoletniego dziecka, zdobywającego kwalifikacje zawodowe, odpowiadające jego uzdolnieniom i predyspozycjom. Warunkiem jest tylko, by był to czas rzeczywistej nauki (por. wyrok SN z 26 listopada 1998 r„ I CKN 898/97).

Przechodząc do oceny wysokości zgłoszonego roszczenia alimentacyjnego wskazać należy, iż powód zdołał wykazać, iż nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Powód ma obecnie 19 lat. Kontynuuje naukę w technikum, w zawodzie informatyk. Programowo ma zakończyć edukacje w szkole w 2024 roku. Nie pracuje zarobkowo, jak również nie posiada majątku przynoszącego dochód, który mógłby być przeznaczony na pokrycie jego kosztów utrzymania. Stąd też zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb powoda w dalszym ciągu spoczywa na jego rodzicach, co niewątpliwie stanowi podstawę do ustalenia obowiązku alimentacyjnego. Nie mniej jednak zabezpieczenie uzasadnionych potrzeb powoda uzależnione jest od możliwości zarobkowych i majątkowych jego rodziców.

* Konieczne jest przy tym wskazanie, że ze względu na wiek powoda osobiste starania o jego wychowanie i opiekę są już niemalże wykluczone. Rodzice powinni zatem - każdy według własnych możliwości - przyczynić się do zabezpieczenia potrzeb materialnych syna.

Sąd uznał, że ogólne koszty utrzymania powoda wykazane w toku postępowania dowodowego w przeważającej mierze nie należą do wygórowanych i odpowiadają rzeczywistym potrzebom osób w wieku powoda, przy uwzględnieniu jego aktualnej sytuacji życiowej oraz obecnych cen towarów i dóbr konsumpcyjnych.

Odnosząc się z kolei do możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego wskazać należy, że Sąd miał na uwadze, iż pozwany pracuje zarobkowo, osiągając dochód rzędu 4000-5000 zł netto miesięcznie, a także dodatki i premie. Z tych kwot pozwany w chwili obecnej pokrywa koszty jedynie własnego utrzymania.

Ustalając ratę alimentacyjną w wysokości po 1300 zł miesięcznie na rzecz powoda Sąd kierował się zasadą równiej stopy życiowej oraz tym, aby alimenty pozostawały w korelacji z możliwościami majątkowymi i zarobkowymi rodziców powoda - art. 135 § 1 k.r.o. Dzieci, również pełnoletnie dzielą bowiem stopę życiową rodziców. Oznacza to, że ich usprawiedliwione potrzeby mogą być zaspokojone w takim stopniu, w jakim, przy należytym wykorzystaniu możliwości zarobkowych, są w stanie uczynić to ich rodzice. Podkreślenia wymaga fakt, że żądana przez powoda kwota alimentów (1600 zł) przekracza usprawiedliwione potrzeby powoda wykazane w toku postępowania oraz możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego. Pozwany jest w stanie przyczynić się do usprawiedliwionych kosztów utrzymania powoda w wysokości po 1300 zł miesięcznie. Tak ustalona kwota alimentów leży w granicach możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego oraz nie spowoduje po jego stronie uszczerbku w usprawiedliwionych dobrach własnych.

Na marginesie, zważyć należy również na fakt, że początkowo pozwany uznał żądanie pozwu do kwoty po 600 zł miesięcznie na rzecz powoda. Natomiast w toku postępowania, na posiedzeniu w dniu 31 października 2023 roku zmodyfikował swoje stanowisko, wobec prowadzonych negocjacji i oświadczył, iż akceptuje kwotę świadczenia alimentacyjnego w wysokości 1300 zł z ustaleniem płatności od listopada 2023 roku.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 133 § 1 kro i art. 135 kro. O odsetkach na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 kc.

Ponad orzeczoną kwotę 1300 zł powództwo oddalono, zważywszy na ustaloną i rozliczoną przez Sąd, wysokość usprawiedliwionych miesięcznych potrzeb powoda oraz aktualne, rzeczywiste możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanego. Sąd wziął również pod uwagę możliwości majątkowe oraz zarobkowe matki powoda, która również jest zobowiązana do partycypowania w kosztach utrzymania pełnoletniego syna. Zasądzona kwota alimentów sprawi, że każde z rodziców powoda będzie partycypować w usprawiedliwionych kosztach jego utrzymania, zgodnie ze swoimi możliwościami.

Rygor natychmiastowej wykonalności punktu 1 wyroku nadano na mocy art. 333 § 1 pkt 1 kpc.

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Należy w tym miejscu podkreślić, że nawet zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

Zgodnie z art. 100 kpc w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Zatem mając na względzie wynik postępowania w niniejszej sprawie, a także treść art. 98 k.p.c. wzw. z art. 100 k.p.c., zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1600 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu (koszty zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokackie przewidziane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Ponadto wskazać należy, iż powód był z mocy ustawy zwolniony od kosztów sądowych, albowiem zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c. nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych. Stosownie do treści art. 113 ust. 1 u.k.s.c., kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W zakresie kosztów sądowych, Sąd postanowił zwolnić pozwanego od kosztów sądowych.

R., 22 listopada 2023 roku