Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2018r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Grażyna Kursa

Protokolant: Aldona Maciończyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2018r. w R.

sprawy z powództwa małoletnich A., R. i P. rodzeństwa K. działających przez ojca M. K.

przeciwko I. K.

o podwyższenie alimentów

1)  zasądza od pozwanej I. K. na rzecz małoletnich powodów A., R. i P. rodzeństwa K. alimenty w kwocie po 200zł (dwieście złotych) miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich tj. łącznie 600zł, płatne do rąk ojca małoletnich powodów M. K. do dnia 5-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 lutego 2018r., a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 25 lipca 2017r. w sprawie IV RC 337/17 po 100zł;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  przyznaje na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. D. S. wynagrodzenie ze Skarbu Państwa w kwocie 600zł (sześćset złotych) powiększone o stawkę podatku VAT (138zł) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu;

4)  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami postępowania;

5)  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akta IV RC 104/18

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie A., R. i P. rodzeństwo K. działający przez ojca M. K., domagali się od pozwanej I. K. podwyższenia alimentów z kwoty po 100 zł do kwoty po 600 zł względem każdego z małoletnich.

W uzasadnieniu żądania, ojciec uprawnionych podał, że kwoty dotychczasowych alimentów są obecnie niewystarczające. Sam nie jest w stanie sprostać potrzebom materialnym dzieci, albowiem utrzymuje się z renty. Pozwana, poza alimentami
w symbolicznej kwocie, nie uczestniczy w inny sposób w utrzymaniu dzieci. (k. 3-499-102v, 126v)

Pozwana na rozprawie 15 czerwca 2018 roku domagała się oddalenia powództwa w całości, wskazując, iż nie jest w stanie płacić tak wysokich alimentów. (k. 126v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Małoletni powodowie są dziećmi pozwanej i M. K.. Ostatnie alimenty na ich rzecz zostały ustalone wyrokiem tut. Sądu z 25 lipca 2017 roku, w sprawie o sygn. akt IV RC 337/17, na kwotę po 100 zł względem każdego z uprawnionych

W tym czasie ojciec małoletnich miał 47 lat i od 2006 roku był niezdolny częściowo do wykonywania pracy, wskutek wypadku jakiemu uległ na kopalni. Jego świadczenia wynosiły 1090 zł netto miesięcznie. Poza rentą ojca, rodzina dysponowała zasiłkami pomocowymi
w wysokości 1900 zł i tylko z tych przyczyn była w stanie zaspokoić większość ujawnionych w 2017 roku wydatków.

Małoletnia A. miała wówczas 14 lat, jej siostra R. 13 lat, a najmłodszy
z powodów P. 9 lat. Wszyscy terminowo kontynuowali edukację szkolną. Ówczesne koszty utrzymania każdego z uprawnionych oscylowały w granicach 800-900 zł miesięcznie. Rodzina zajmowała mieszkanie komunalne, którego wydatki przedstawiały się następująco: czynsz po otrzymaniu dotacji 50 zł, energia elektryczna około 100 zł, gaz około 130 zł oraz opał około 200 zł (2360 zł rocznie tj. 4 tony węgla rocznie w cenie po 590 zł za tonę) – łącznie 480 zł, co w przeliczeniu na mieszkańca stanowiło wydatek rzędu 120 zł.

Pozwana miała w tym czasie 41 lat, posiadała wykształcenie w zawodzie kucharza, bez doświadczenia. Utrzymywała się z pensji partnera i zasiłków pomocowych. Wspólnie z konkubentem i 3 - miesięcznym synem zajmowała mieszkanie socjalne, za które całość opłat sięgała 700-800 zł. Z uwagi na sprawowanie opieki nad małoletnim synem nie była wówczas w stanie podjąć pracy zarobkowej. W 2017 roku nie dysponowała żadnym majątkiem.

(dowód: akta Sądu Rejonowego w Rybniku IV RC 337/17 k. 75v-76, 82)

Ojciec uprawnionych ma obecnie 48 lat. Niezmiennie utrzymuje się z renty, która wzrosła o około 35 zł i wynosi aktualnie około 1125 zł. Po przedstawieniu ostatniego wyroku alimentacyjnego w opiece społecznej, rodzina utraciła część zasiłków, które oscylowały
w granicach 100-400 zł miesięcznie. Obecnie ojciec małoletnich otrzymuje na rzecz dzieci 1500 zł z zasiłku 500+. Uprawnieni na przestrzeni ostatniego roku nie zmieniali miejsca zamieszkania. Opłaty lokalowe to obecnie: czynsz po dofinansowaniu 100 zł, energia elektryczna około 80 zł, gaz około 90 zł oraz opał około 260 zł (3100 zł rocznie tj. 4 tony węgla rocznie w cenie po około 775 zł za tonę). Łącznie są to wydatki rzędu 530 zł miesięcznie, z czego po około 130 zł przypada na jednego mieszkańca. Zaległości mieszkaniowe, jakie powstały przed laty, zostały rozłożone na raty w wysokości po około 150 zł miesięcznie.

Do najistotniejszych zmian, jakie ujawniono od czasu ostatniej sprawy, można zaliczyć to, że małoletnia A. ukończyła gimnazjum i od września będzie kontynuować edukację w szkole zawodowej, ucząc się zawodu fryzjera. Zaobserwowano u niej także niepokojące objawy ginekologiczne, w postaci bolesnych i nieregularnych miesiączek. Trzykrotne refundowane wizyty u ginekologa nie przyniosły poprawy. Ojciec małoletniej nosi się obecnie z zamiarem skorzystania z prywatnych konsultacji, co ma kosztować około 100 zł za wizytę. Małoletnia R. od czasu ostatniej sprawy była poddana dwóm nieodpłatnym operacjom oczu. Ojciec powodów poniósł w tym zakresie koszty związane z dowiezieniem córki do C.. Obecnie zachodzi także potrzeba wymiany okularów małoletniej, co będzie związane z wydatkiem rzędu 460 zł. Wszyscy uprawnieni korzystają z refundowanego leczenia stomatologicznego. Niektóre z zabiegów są jednak odpłatne, jak leczenie kanałowe oraz znieczulenia. Każdy z małoletnich aktualnie sygnalizuje potrzebę dodatkowych zajęć z matematyki. Koszt jednej godziny korepetycji sięgałby 80 zł.

Całokształt obecnych potrzeb dzieci przedstawia się następująco:

mał. A.: mał. R.:mał. P.:

- wyżywienie:400-450 zł, 400-450 zł,400-450 zł,

- odzież i obuwie:100 zł,100 zł,100 zł,

- środki czystości i kosmetyki:130 zł, 130 zł,130 zł,

- koszty leczenia (tj. stałe i doraźne

leki, stomatolog, wymiana okularów): 60 zł,40 zł,30 zł,

- wydatki szkolne (tj. wyprawka,

składki, wycieczki, dojazdy, itp.): 160 zł,160 zł,160 zł,

- kieszonkowe i opłaty za (...)-200 zł,150-200 zł80-130 zł

- udział w opłatach mieszkaniowych:130 zł,130 zł, 130 zł

łącznie: 1130-1230 zł 1100-1210 zł 1030-1130 zł.

(dowód: zeznania stron i zestawienie kosztów utrzymania k. 101-102, 125v-126v, faktury, rachunki, potwierdzenia wpłat k. 12-28, 30-35, 39, 41-42, 103-124, dokumentacja medyczna k. 29, 36-38v, 79-80, ugoda k. 40 zł, decyzja i orzeczenie ZUS k. 58-59, zeznania podatkowe k. 60-68)

Pozwana ma obecnie 42 lata. Od czasu ostatniej sprawy nie podnosiła kwalifikacji zawodowych i nie podjęła pracy. Jest zarejestrowana w urzędzie pracy bez prawa do zasiłku. Jej najmłodszy syn ukończył 13 miesiąc życia i aktualnie nie ma przeszkód, aby w razie aktywizacji zawodowej matki nie mógł on pozostawać pod opieką żłobka lub klubu malucha. Z doświadczenia życiowego Sądu wynika, że koszt takiej placówki to około 500-600 zł miesięcznie. Matka powodów niezmiennie pozostaje na utrzymaniu partnera, który zarabia około 1300-1400 zł netto miesięcznie. Dodatkowo otrzymuje po 100 zł miesięcznie z pomocy społecznej na swoje wyżywienie i 500 zł zasiłku na rzecz syna F.. Nie ujawniono przeciwwskazań zdrowotnych matki dzieci do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu.
Z uwagi na istniejące oferty zatrudnienia i oferowane wynagrodzenia, jej potencjał zarobkowy oceniono na poziomie co najmniej 1530 zł, tj. najniższej pensji w kraju. Pozwana nie kontaktuje się z dziećmi i nie przekazuje im żadnych prezentów.

(dowód: zeznania stron k. 125v-126v, zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy Z. k. 81, informacje Powiatowych Urzędów Pracy w G., Z., B. k. 93, 95, 97).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone
w sprawie. Podawane przez ojca powodów i pozwaną dane w szerokim zakresie znajdowały potwierdzenie w dokumentach przedłożonych do akt sprawy, których strony wzajemnie nie kwestionowały. Pozostały materiał dowodowy oceniono jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający. Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie, z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami
i okolicznościami istniejącymi poprzednio podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił w art. 135 § 1 kro, uzależniając go od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych
i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 roku, III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15). Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał przy tym, że nawet w trudnej sytuacji materialnej rodziców nie zwalnia to ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci, ponieważ rodzice zobowiązani są dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są w ogóle pozbawieni, co związane jest bezpośrednio z zasadą równej stopy życiowej rodziców i dzieci (tak w wyroku Sąd Najwyższy z dnia 24 marca 2000 roku, sygn. akt I CKN 1538/99).

Ostatnie rozstrzygnięcie w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego nastąpiło niespełna rok temu. Upływ tego okresu warunkował jednak istotną zmianą stosunków pomiędzy stronami i to na obu płaszczyznach. Bezspornym jest bowiem fakt, iż wraz
z naturalnym rozwojem dzieci wzrastają także ich potrzeby. Wzrost usprawiedliwionych potrzeb małoletnich jest również konsekwencją zmieniających się cen towarów i usług. Obecne wydatki małoletnich to około 1000-1100 zł, czyli o około 200-300 zł więcej aniżeli przed rokiem. Jednostkowe ujawnione koszty utrzymania dzieci nie są przy tym przejawem ich zbytku, a jedynie wynikają z usprawiedliwionych potrzeb. Zauważyć także należy, że małoletni nie wykazywali takich wydatków jak organizacja letniego i zimowego wypoczynku, a pozostałe koszty są w pełni adekwatne i korespondują z ich wiekiem.

Sytuacja ekonomiczna ojca powodów jest w zasadzie niezmienna. Wzrost renty o 35 zł nie ma bowiem charakteru istotnego.

W zakresie świadczeń pomocowych jakie otrzymuje rodzina, wskazać należy, iż zgodnie z art. 135 § 3 k.r.o. nie mają one wpływu na wysokość zasądzanych świadczeń.

Zmianie uległa natomiast sytuacja majątkowa pozwanej, która ma obecnie możliwość aktywizacji zawodowej. O ile przed rokiem zajmowała się ona wychowaniem 3 -miesięcznego syna i trudniej było od niej wymagać podjęcia pracy, o tyle obecnie, wiek dziecka, liczba ofert instytucji zajmujących się opieką (żłobki, kluby malucha) pozwalają jej znaleźć zatrudnienie. Okoliczność tę potwierdzają także oferty zatrudnienia lokalnych urzędów pracy oraz brak innych przeciwwskazań do znalezienia zajęcia zarobkowego. Z tych też względów potencjał zarobkowy pozwanej oceniono na poziomie najniższej pensji w kraju. Jakkolwiek z kwoty 1530 zł netto miesięcznie będzie ona musiała pokryć powstałe wydatki na żłobek - około 600 zł, w jej dyspozycji pozostanie nadal kwota 900 zł, z której winna ona w sposób realny zacząć partycypować w wydatkach pozostałych dzieci.

Mając powyższe na uwadze, roszczenie strony powodowej należy uznać za uzasadnione, choć nie w wysokości objętej żądaniem pozwu. Górny pułap świadczeń alimentacyjnych bowiem będą wyznaczały każdorazowo możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego i to nawet w sytuacji, gdyby nie zaspokajały one w pełni usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 1972 roku, III CRN 470/71, Gazeta (...) 1972, nr 9). Żądane kwoty po 600 zł przekraczają obecne możliwości ekonomiczne pozwanej i stanowiłyby uszczerbek dla jej koniecznego utrzymania. Nie można przy tym przerzucać na partnera zobowiązanej całościowego obowiązku utrzymania konkubiny. Z potencjalnej pensji winna ona zatem choć częściowo pokryć własne wydatki. Z tych też względów przyjęto, że obecnie jest ona w stanie wydatkować na rzecz powodów maksymalnie 600 zł miesięcznie.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt 1-2 sentencji w oparciu o przepis art. 138 kro. Podwyższone kwoty alimentów z oczywistych przyczyn nie zaspokoją nawet wydatków na wyżywienie dzieci. Sąd nie miał jednak podstaw, aby zasądzać wyższe świadczenia , które byłyby niemożliwe nie do wyegzekwowania. Z tych też przyczyn ponad zasądzone kwoty Sąd powództwo oddalił jako nieuzasadnione. Datę początkową nowych obowiązków alimentacyjnych ustalono zgodnie z żądaniem strony powodowej.

O kosztach postępowania orzeczono w oparciu o przepis art. 102 kpc. Rygor natychmiastowej wykonalności nadano na zasadzie art. 333 § 1 pkt 1 kpc. O odsetkach na wypadek opóźnienia orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 kc. W oparciu o przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (Dz.U. 2013.461 j.t. z późn. zm.) przyznano adw. D. S. 738 zł, (w tym 138 zł należnej stawki podatku VAT) tytułem wynagrodzenia za jego czynności jako pełnomocnika z urzędu. Wysokość przyznanego wynagrodzenia ustalono uwzględniając stawki opłat za czynności adwokackie przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 roku (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714 z późn. zm.) tj. § 8 pkt 3.